نجمه اعتماد سعید - دانشجوی دکتری، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
، محمدحسین آدابی - استاد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
عباس صادقی - دانشیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
محبوبه حسینی برزی - استادیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

این مطالعه روی خاستگاه زمین ساختی سازند کاهار با سن نئوپروتروزوییک پسین در شمال ایران، کوه کاهار (مقطع نمونه) متمرکز شده است، این سازند دارای اطلاعات ارزشمندی در رابطه با رویدادهای زمین ساختی این دوره است. سازند کاهار در این ناحیه، توالی رسوبی خوب حفظ شده ای در  حدود ۱۰۰۰ متر از سنگ های بیشتر ریزدانه سیلیسی- آواری به همراه مقادیر کمتری ماسه سنگ، کنگلومرا و دولومیت است. ماسه سنگ های لیتیک آرکوزی کاهار با بلوغ بافتی و ترکیبی پایین، دارای مقادیر فراوانی فلدسپار (پلاژیوکلاز و فلدسپار پتاسیم)، کوارتز و قطعات سنگی آتشفشانی هستند و میانگین ترکیبی Q۳۸F۴۰L۲۲، Qt۳۹F۴۰L۲۱، Qm۳۲F۴۰Lt۲۸،Qp۲۷Lvm۶۰Lsm۱۳ و Qm۴۴P۳۳K۲۳ را نشان می دهند که نشان از جایگاه زمین ساختی کمان ماگمایی فرسوده و منشا نزدیک به حوضه آنها دارد. نوع قطعات لیتیک در این ماسه سنگ ها نشان دهنده چیرگی سنگ های منشا آتشفشانی آندزیتی و فلسیک است. تحلیل کانی های سنگین (فراوانی کانی های ناپایدار و نیمه پایدار همچون بیوتیت و پیروکسن) نشان می دهد که ماسه سنگ های کاهار از رخنمون یافتن سنگ های ماگمایی کمانی منشا گرفته اند. در هر حال، گوناگونی کم مجموعه های کانی سنگین در ماسه سنگ های کاهار نشان دهنده منشا محلی و یکنواخت برای آنها است. با توجه به وجود دو دیدگاه زمین ساختی در رابطه با شرایط حاکم بر ایران طی نئوپروتروزوییک پسین (حاشیه غیر فعال کافت و کمان ماگمایی پهنه فرورانش) نتایج این مطالعه با تایید کمان ماگمایی در روشن سازی گذشته ایران زمین اهمیت دارد.