غلامحسین شمعانیان اصفهانی - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
لیلا امینی - کارشناسی ارشد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
شعبان شتایی - دانشیار، گروه جنگل داری، دانشکده جنگل داری و فناوری چوب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
مجید عظیم محسنی - استادیار، گروه آمار، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

کنترل عیار و تعیین کیفیت کانسنگ همواره یکی از وظایف چالش برانگیز زمین­شناسان و مهندسین معدن است. کیفیت ماده معدنی به عوامل بسیاری مانند اندازه و شکل هندسی کانسار، آشفتگی­های زمین­شناسی، بافت و ترکیب کانی­شناسی کانسنگ وابسته است. تعیین عوامل کنترل کننده عیار کانسنگ و پیش­بینی مناطق امیدبخش از نقطه نظر اقتصادی و بهره­وری عملیات معدنکاری اهمیت زیادی دارد. هدف از این مطالعه شرح تحلیل­های مکانی و آماری در ارزیابی کیفیت کانسنگ و تشخیص عوامل موثر بر عیار در کانسار بوکسیت جاجرم است. با تلفیق داده­های توپوگرافی، زمین­شناسی و زمین­شیمیایی، اثر گسل­ها، ارتفاع و ژرفا روی عیار و مدول که نسبت درصد وزنی Al۲O۳ به درصد وزنی SiO۲ است، ارزیابی شد. نتایج نشان دهنده افزایش مقادیر Al۲O۳ و مدول با نزدیک شدن به گسل­هاست. همچنین، این مطالعه نشان دهنده تاثیر نداشتن نوع و امتداد گسل­ها بر عیار و مدول است. همبستگی منفی میان ارتفاع و ژرفا با مقادیر Al۲O۳ و مدول نشان از بهبود کیفیت ماده معدنی در مناطق پست و کم ژرفا دارد. به این ترتیب، تلفیق روش­های سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل­های آماری چند متغیره می­تواند در ارزیابی­های زمین- مکانی کارایی بالایی داشته باشد.

بوکسیت, کیفیت کانسنگ, عیار, مدول, تحلیل های مکانی, تحلیل های آماری, جاجرم