سیدکریم موسوی - سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
عبدالرضا احمدی - دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان

چکیده به منظور ارزیابی اثرات تاریخ کاشت، تراکم کاشت و تداخل علف های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۴ تکرار طی سال زراعی ۸۵۱۳۸۴ در شهرستان خرم آباد اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل تاریخ کاشت در دو سطح (پاییزه و زمستانه)، تراکم کاشت در سه سطح (۲۵، ۵۰ و ۷۵ بوته در مترمربع) و وضعیت تداخل علف های هرز در دو سطح (وجین دستی و شاهد بدون کنترل) بود. عملکرد دانه نخود در واحد سطح در کشت پاییزه تقریبا دو برابر آن در کشت زمستانه بود. برتری کشت پاییزه عمدتا به انطباق فنولوژی گیاه زراعی با رژیم رطوبتی و حرارتی مناسب مربوط است. افزایش تراکم کاشت از ۲۵ بوته در مترمربع به ۵۰ و ۷۵ بوته در مترمربع به ترتیب سبب افزایش ۲۴ و ۲۷ درصدی عملکرد دانه نخود در واحد سطح شد. افزایش تراکم کاشت از ۵۰ به ۷۵ بوته در مترمربع افزایش معنی دار عملکرد دانه نخود را در پی نداشت؛ از این رو به نظر می رسد افزایش تراکم کاشت نخود فراتر از ۵۰ بوته در مترمربع صرفه اقتصادی چندانی در پی نداشته باشد. با این که میانگین تراکم گونه های یک ساله در کشت پاییزه بیش از ۳ برابر میانگین تراکم گونه های یک ساله در کشت زمستانه بود؛ ولی در شرایط عدم کنترل علف های هرز نیز حداکثر زیست توده نخود برای کشت پاییزه ۴۷ درصد بیشتر از کشت زمستانه بود. عملیات وجین به طور متوسط سبب افزایش ۵۸ درصدی عملکرد دانه نخود در واحد سطح شد. این موضوع گویای اهمیت مدیریت علف های هرز برای دست یابی به پتانسیل تولید نخود است. واژه های کلیدی: نخود، تاریخ کاشت، تراکم کاشت رقابت علف های هرز