آ قوامی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه فردوسی مشهد
م اکبری - استادیار گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد
آ کریمی - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد
ج یزدان داد - دانشجوی دکتری محیطزیست، دانشگاه تربیت مدرس

بیابانزایی به عنوان یک فرآیندی پویا، موجب کاهش قابلیت اراضی توسط عوامل انسانی و طبیعی می شود؛ بنابراین شناختمعیارها و شاخص های موثر و تشدیدکننده این فرآیند تهدیدی، امری ضروری است که باید بررسی و ارزیابی گردد. لذا، در این تحقیقبه بررسی تغییر پارامترهای اقلیمی و کاربری اراضی به عنوان دو عامل اصلی در توسعه بیابانزایی در پناهگاه حیات وحش شیراحمدسبزوار در طی دوره زمانی ۲۰۰۹ و ۲۰۱۹ پرداخته شد. برای بررسی تغییر اقلیم از ۶ شاخص حدی دما و شاخص SPI و همچنین برای بررسی تغییرات کاربری اراضی از تصاویر ماهواره لندست ۵، ۷ و سنجنده های TM و OLI و شاخص NDVI استفاده شد. نقشهکاربری اراضی با استفاده از طبقه بندی نظارت شده و روش حداکثر احتمال به دست آمد. صحت سنجی تصاویر طبقه بندی شده با استفاده از دقت کلی طبقه بندی و ضریب کاپا محاسبه که به ترتیب ۹۳/۴۱ و ۰/۸۴ برای سال ۲۰۰۹ و مقادیر ۹۵/۱۳ و ۰/۸۶ برایسال ۲۰۱۹ به دست آمد. نتایج بررسی تغییر پارامترهای اقلیمی نشان داد که در طی دوره مورد مطالعه، روند خطی شاخص های حدی دوره های گرم افزایشی و روند خطی مربوط به دوره های سرد کاهشی بوده است. بر اساس شاخص SPI که مقدار ۰/۳۳ محاسبهشد، منطقه مورد مطالعه در طبقه نسبتا نرمال از نظر خشکسالی قرار گرفت. همچنین نتایج حاصل از تحلیل تصاویر ماهواره ایطبقه بندی شده نیز حاکی از گسترش افزایش مراتع کم تراکم و کاهش مراتع نیمه متراکم است. این نتایج در کنار کاهش شاخصپوشش گیاهی (بر اساس شاخص NDVI) نشان دهنده پیشروی منطقه به سمت بیابانی شدن خواهد بود.

تغییر اقلیم، کاربری اراضی، شیراحمد، بیابانزایی