ج فرزادمهر - استادیار، گروه مهندسی طبیعت و گیاهان دارویی، دانشگاه تربت حیدریه
م زینبی - دانشجوی ارشد مرتع داری، گروه مهندسی طبیعت و گیاهان دارویی، دانشگاه تربت حیدریه

مطالعه تولید و تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط چرای آزاد و حفاظت از چرا در مدیریت آتی رویشگاه هیا مرتعی حائز اهمیت است. به همین دلیل تاثیرات قرق بر میزان تولید و تغییرات گیاهان مراتع واقع در اراضی جنت آباد جنگل در فاصله ۱۰۰ کیلومتری شهرستان رشتخوار مطالعه گردید. منطقه مورد مطالعه جزء مناطق خشک نیمه بیابانی است و آماربرداری در سال ۱۳۹۴ انجام گردیده است. این پژوهش با انجام نمونه گیری در مناطق معرف دو سایت قرق و شاهد (چرای آزاد) به تفکیک با استقرار ۴ ترانسکت و در امتداد هر ترانسکت ۳ پلات ۹ متر مربعی انجام گرفت. در هر پلات گونه های گیاهی شناسایی و فاکتورهای میزان تولید گونه ها به روش قطع و توزین و وضعیت مرتع به روش چهارفاکتوری اندازه گیری شد و جهت مقایسه میانگین تولید در دو سایت، آزمون دانکن مورد استفاده قرار گرفت. همچنین صفات گیاهی نظیر تراکم، ترکیب و تیپ غالب منطقه نیز مشخص گردید. نتایج نشان داد که میازن تولید در سایت قرق بیشتر از منطقه تحت شرایط چرای آزاد است. میانگین تولید گونه های tomentosa Salsola , Aelinia subaphylla ,Artemisia sieberi در دو منقطه شاهد و قرق با هم اختلاف معنی داری ندارند. در صورتی که ترکیب گیاهی در دو منطقه اختلاف فاحشی داشته و در سایت قرق شاهد حضور گونه های جدید و خوش خوراک بوده در حالی که تیپ غالب منطقه شاهد گونه مهاجم Peganum harmala بوده که نشانه تخریب و فشار بیش از اندازه دام بر مرتع است. با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت که تاثیر قرق عرصه بر افزایش تولید معنی دار نیست، کوتاه بودن طول دوره طرح از جمله دلایل این امر محسوب می شود.

پوشش گیاهی، قرق، وضعیت مرتع