ج فرزادمهر - استادیار، گروه مهندسی طبیعت و گیاهان دارویی، دانشگاه تربت حیدریه
ر یاری - فارغ التحصیل دکتری علوم مرتع، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
م زینبی - دانشجوی ارشد مرتع داری، گروه مهندسی طبیعت، دانشگاه تربت حیدریه

کما (Dorema ammoniacum) گیاهی دارویی، خوراکی و صنعتی و متعلق به تیره چتریان (Apiaceae) است. بذرهای گیاه کما دارای دوره خواب طولانی هستند. بنابراین کوتاه کردن دوره خواب و افزایش میزان جوانه زنی بذرها توسط روش های آزمایشگاهی می تواند در احیاء این گیاه موثر باشد. با توجه به ضرورت این گیاه با ارزش و همچنین توجه به اینکه تکثیر این گیاه به صورت طبیعی در طبیعت با مشکل مواجه بوده است، هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تاثیر تیمارهای مختلف بر خصوصیات جوانه زنی بذور گیاه کما مراتع سه قلعه، خراسان جنوبی است. تیمارها شامل تیمار سرمادهی مرطوب به مدت زمان ۱۵، ۴۵ و ۶۰ روز با استفاده از ماسه مرطوب و فریز در دمای ۱- درجه سانتی گراد، تیمار دما شامل صفر، ۳- و ۳ درجه سانتیگراد و گرما دهی مرطوب (آب جوش) به مدت زمان ۳ و ۵ دقیقه، شست و شو به مدت ۱۰ و ۲۰ ساعت، پیش تیمار با اسید سولفوریک ۸۰ درصد به مدت ۳ و ۶ دقیقه، پیش تیمار با نیترات پتاسیم ۲ درصد به مدت ۱۲ و ۲۴ ساعت و تیمار شاهد با ۳ تکرار در هر پیتری دیش و هر پیتری دیش شامل ۱۰ بذر می باشد. ابتدا برای بررسی و تعیین نرمال و همگن بودن داده ها ازآزمون کلموگروف- اسمیرنوف توسط نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها و بررسی تاثیر تیمارهای استفاده شده بر خصوصیات جوانه زنی کما با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و از آزمون تجزیه واریانس یک طرفه و مقایسه میانگین داده ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح اطمینان ۹۵% انجام شد. نتایج تاثیر تیمارهای اعمال شده بر درصد و سرعت جوانه زنی بذور گیاه کما (D.amoniacum) جمع آوری شده از مراتع شهرستان سه قلعه، استان خراسان جنوبی را نشان داد که تیمارهای اعمال شده بر درصد جوانه زنی بذور گیاه کما (D.amoniacum) در سطح یک درصد معنادار بوده است. به طوری که سرمادهی ۶۰ روزه باعث افزایش درصد و سرعت جوانه زنی بذور به مقدار ۳۰/۳۳ و ۰/۴۸ نسبت به تیمار شاهد شده است.

خصوصیات جوانه زنی، درصد و سرعت جوانه زنی، تیمار، مراتع شهرستان سه قلعه، خراسان جنوبی