س محمدی - دانشجوی دکتری علوم مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ع سپهری - استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گروه مرتع

دامداران اراضی شور و قلیایی دشت گرگان در پایان فصل چرا در اواسط اردیبهشت برای تغذیه دام وابسته به پس چرا اراضی زراعی دیم هم جوار مراتع دشتی هستند، با توجه به خشکسالی پی در پی و کاهش تولید مراتع، وابستگی دام به علوفه خشک و تر باقی مانده پس از درو گندم و جو اراضی هم جوار بیشتر شده است. با توجه به همزمانی تقریبی فنولوژی و دوره زیستی گندم و جو، اگر یونجه هم زمان با گندم و جو به صورت میانکاری (لی فارمینگ) کشت شود در انتهای فصل درو،دوره زیستی یونجه تکمیل شده و پس از بذر ریزی اندام سبزی گیاه باقی نمی ماند. اگر میانکاری (لی فارمینگ) یونجه با غلات با تاخیر صورت گیرد امید می رود تا پس از تکمیل دوره رشد گندم و جو برای مدتی پس از برداشت محصول، سطح سبز یونجه در مزرعه باقی مانده و احتمالا قابل بهره برداری و چرا برای دام باشد. از این رو این تحقیق در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و در قالب طرح کاملا تصادفی با ۴ تیمار شامل تیمار کشت خالص جو، کشت هم زمان جو و یونجه، کشت با ۱۵ روز تاخیر یونجه و کشت با ۳۰ روز تاخیر یونجه و ۵ تکرار اجرا شد. وزن محصول جو برداشت شده اندازه گیری شد و با محصول کرت های کشت خالص جو (شاهد) مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد وزن جو در کشت مخلوط جو و یونجه یک ساله Medicago scutellata در تیمار ۳۰ روز و ۱۵ روز تاخیر تفاوت معنی داری را با کشت هم زمان جو و یونجه و شاهد نشان دادند. مقدار تولید جو در کشت هم زمان جو و یونجه تفاوت معنی داری را با تیمار شاهد نشان نداد. بیشترین مقدار تولید جو در تیمار ۳۰ روز تاخیر به میزان بیش از دو برابر کشت خالص جو (شاهد) مشاهده شد. با توجه به تکمیل دوره رویش یونجه در تمامی تیمارها، امکان برآورد سطح سبز یونجه وجود نداشت. از این رو فرض داشتن سطح سبز یونجه پس از برداشت محصول جو محقق نگردید. علی رغم تاخیر یک ماهه در کشت یونجه نسبت به جو، به دلیل کوتاهی طول دوره زیستی یونجه اسکوتلاتا نسبت به جو و همچنین به دلیل غلبه ارتفاعی جو نسبت به یونجه و کمبود رطوبت خاک، بوته یونجه دوره زیستی خود را قبل از رسیدن زمان درو جو تکمیل می نماید و امکان ا دامه حیات یونجه اسکوتلاتا پس از برداشت محصول جو وجود ندارد. و تنها می توان کشت توام یونجه و جو را به منظور افزایش محصول تا دو برابر در سیستم زراعی توصیه کرد.

میانکاری، افزایش تولید، علوفه، مراتع، دوره زیستی