ز حیدری قهفرخی - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی مرتع، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد
پ طهماسبی کهیانی - دانشیار اکولوژی، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد
دانشجوی دکتری علوم و مهندسی مرتع، دانشکده منابع طب فاضلیان دهکردی

؛ Salvia virgata و Salvia reuterana دو گونه مرتعی متعلق به خانواده نعناعیان می باشند. اهمیت دارویی و برداشت فراوان این گیاهان سبب شده تا عوامل موثر بر تحریک جوانه زنی و تکثیر آن از طریق بذر مورد بررسی قرار گیرد. اثر تیمارهای سرمادهی (در ۳ سطح ۱۰، ۲۰ و ۳۰ روز) حذف کامل پوسته، حذف کامل پوسته همراه با سرمادهی (در ۴ سطح ۰، ۱۰، ۲۰ و ۳۰ روز)، نیترات پتاسیم (KNO۳)؛ ۲/۰ درصد (در سه سطح ۰، ۲۴ و ۴۸ ساعت)، اسید سولفوریک با غلظت ۹۸ درصد به مدت ۰، ۱۰ و ۱۵ دقیقه و تیمار شاهد با قرار دادن بذرها بین کاغذ جوانه زنی مرطوب در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد در ژرمیناتور، مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به نتایج، می توان گفت که تیمار سرمادهی به مدت ۱۰ و ۳۰ روز به طور معنی داری در مقایسه با نمونه های شاهد، شاخص های درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و ضریب سرعت جوانه زنی بذور گونه مریم گلی ترکه ای را افزایش داد. کاربرد تیمارهای نیترات پتاسیم ۰/۳% به مدت ۲۴ و ۴۸ ساعت و سرمادهی به مدت ۱۰ و ۳۰ روز به عنوان موثرترین تیمارها جهت افزایش شاخص درصد جوانه زنی گونه مریم گلی اصفهانی می باشد. اسید سولفوریک اثر قابل توجهی بر درصد جوانه زنی به همراه نداشت. نتایج نشان داد که سرما نقش کلیدی در جوانه زنی این دو گیاه ایفا می کند. و با توجه به اینکه این دو گونه متعلق به منطقه معتدل و سرد هستند به عنوان نوعی سازگاری اکولوژیک در بذرهای این گیاه شکل گرفته است. بنابراین تیمار سرمادهی روشی موثر برای برطرف کردن خواب آن ها می باشد.

سرمادهی، اسید سولفوریک، نیترات پتاسیم، Salvia reuterana, Salvia virgata