سنگ شناسی، ژئوشیمی و جایگاه زمین ساختی - ماگمایی توده آذرین نفوذی سیلیجرد، شمال باختر ساوه

توده آذرین نفوذی سیلیجرد در شمال باختر ساوه به سن ائوسن بالایی- الیگوسن(۲/۳۲/۳۹ میلیون سال) در کمان ماگمایی ارومیه- دختر از زون ساختاری ایران مرکزی قرار دارد. این توده دارای طیف ترکیب سنگ شناختی پیوسته مشتمل بر آلکالی فلدسپار گرانیت، سینو تا مونزوگرانیت(گرانیتهای معمولی)، گرانودیوریت و دیوریت/گابرو بوده، در سنگهای آتشفشانی و آذرآواری ائوسن تزریق شده است. روندهای تغییرات اکسیدهای عناصر اصلی، کمیاب و کمیاب خاکی نمونه های بخشهای مختلف این توده حاکی از پیوستگی طیف ترکیب سنگی و خویشاوندی آنهاست. روندهای تغییرات در نمودارهای عناصر سازگار و ناسازگار در برابر یکدیگر نشان می دهند که این ارتباط از نوع تبلور تفریقی است. تمامی نمونه ها دارای ماهیت متاآلومین و ماهیت کلسیمی- قلیایی پتاسیم متوسط- بالا هستند. مقادیر بالای عناصر Zr, Th, U, K, Sr, Rb  و Ba ، نسبتهای بالای K۲O/Rb و FeO/MgO حاکی از شباهت سنگهای این توده با سنگهای توده های آذرین کمانهای ماگمایی حاشیه قاره هاست. نمودارهای عنکبوتی چند عنصری این نمونه ها نیز حاکی از تهی شدگی آنها از عناصر P, Nb, Ta و Ti و غنی شدگی آنها از عناصر Cs, Rb, Sr, Kو Ba می باشد. غنی شدگی نمونه ها از LILE و تهی شدگی آنها از HFSE بیانگر ماگماتیسم متاآلومین نوع I کمانهای آتشفشانی(VAG) است. مقادیر نسبتهای ایزوتوپی ۸۷Sr/۸۶Sr سنگ کل نمونه های این توده از ۷۰۴۷۵۹/۰ تا ۷۰۵۱۶۶/۰ متغیر بوده با مقادیر این نسبت در سنگ منشا گوشته ای و پوسته زیرین و مقادیر اندک آلایش ماگمای آنها با پوسته بالایی مطابقت دارد. وجود درشت بلور های  فلدسپار پتاسیم و میانبارهای میکروگرانیتوییدی مافیک در این توده، فراوانی بالای La و Ce ، غنی شدگی از عنصر Vدر نمونه های مافیک و نسبت پایین ۸۷Sr/۸۶Sr سنگ کل این توده گویای آن است که ماگمای این توده از ذوب بخشی گوه گوشته ای، پوسته اقیانوسی فرو رونده(بازالت دگرگون شده) یا پوسته قاره ای زیرین(تونالیت دگرگون شده) حاصل شده است. نمودارهای مختلف تمایز محیط زمین ساختی نیز حاکی از وابستگی این توده به ماگماتیسم نوع I کمانهای آتشفشانی حاشیه قاره هاست.

Keywords:

سنگ شناسی , ژئوشیمی , توده آذرین نفوذی , ساوه , ایران