توزیع آهنگ لغزش در سامانه گسل های فعال منطقه برخورد مایل صفحه های عربستان و اوراسیا بر اساس روش المان های مرزی

در این نوشتار به منظور بررسی میدان سرعت حاصل از پردازش مشاهدات GPS در منطقه برخورد مایل صفحه­های زمین­ساختی عربستان و اوراسیا، از مفاهیم مکانیک شکست و مدل سازی جداشدگی استفاده شده است. بدین­منظور نخست گسل­های فعال عمده در محدوده منطقه مورد مطالعه، انتخاب و سپس با اعمال شرایط مرزی مناسب آهنگ لغزش امتدادلغز بین گسل­ها با استفاده از روش عددی المان­های مرزی با توابع گرین مستخرج از مدل تحلیلی Okada توزیع شد. در ادامه میدان سرعت حاصل از مدل­سازی با میدان سرعت GPS شبکه غیردائم ژئودینامیک سراسری ایران مقایسه شده و با تغییر شرایط مرزی به­صورت سعی و خطا تطابق بهتری بین میدان سرعت مدل با میدان سرعت GPS ایجاد شد، به­نحوی که اختلاف بیشتر مشاهدات GPS از نتایج مدل در محدوده بیضی اطمینان ۹۵ درصد  آنها قرار گرفت. در ادامه برآوردها برای بهبود تطابق میدان سرعت مدل با میدان سرعت GPS و با در نظر گرفتن همخوانی آهنگ­های لغزش حاصل از مدل با آهنگ­های لغزش زمین­شناسی، سعی شد با تغییر شرایط مرزی و معرفی برخی از آهنگ­های لغزش حاصل از روش­های زمین­شناسی به­عنوان شرط مرزی به مدل، تطابق بیشتری بین آهنگ­های لغزش حاصل از دو روش ایجاد شود. در مورد دیگر گسل­ها نیز آهنگ­های لغزش حاصل از مدل­سازی اولیه به عنوان شرط مرزی به گسلش­ها داده شد و با روند سعی و خطا، این مقادیر برای رسیدن به آهنگ­های لغزش زمین­شناسی تغییر داده شد به گونه ای که تا حد امکان تطابق میدان سرعت مدل با میدان سرعت GPS حفظ شده و حتی بهبود نیز بیابد. نتایج حاصل از مدل­سازی نشان می­دهند که در مورد بیشتر گسل­ها، آهنگ­ لغزش مدل­سازی شده با آهنگ لغزش تعیین شده با استفاده از روش­های زمین­شناسی سازگار است. همچنین نتایج نشان می­دهند که بیشتر گسل­های امتدادلغز در ایران از نوع راست­گرد هستند. از سوی دیگر، با توجه به این که آهنگ­ لغزش مدل­سازی شده نهایی برای گسل شمال تبریز (mm/yr۴. ۶) بیشتر از گسل اصلی عهد حاضر (mm/yr۲. ۲) است بنابراین از مدل­سازی انجام شده می توان به این نتیجه رسید که ادامه گسل شمال آناتولی در ایران، گسل شمال تبریز است.

Keywords:

روش المان مرزی , ناپیوستگی جابه جایی , میدان سرعت GPS , مکانیک شکست , دگرشکلی , زمین ساخت , سنگ کره کشسان