فریدون رضایی - پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.
احمد دادستان - سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.

نشست زمین، در محدوده شهرک طالقانی اشتهارد از نوع خطی و تدریجی است که بر روی نهشته های آبرفتی بنا شده است. با تهیه نقشه زمین شناسی و نیمرخ های آن، زمین شناسی ساختمانی و با وضعیت و نوع آبخوان، اثر کاهش سطح ایستابی و هیدروشیمی آب زیرزمینی، وجود کانال قدیمی احتمالی به روش ژئوالکتریک مطالعه شد. از نظر ژئوتکنیک نهشته های ریزدانه عهد حاضر از نوع رس لاغر و چاق همراه با لای و ماسه در رده متوسط با تخلخل زیاد و نشست بیش از حد مجاز هستند. این خاک ها با املاح معدنی زیاد در رده واگرا و نیمه واگرا قرار دارند که با ورود آب از شبکه آبرسانی شهری و چاه های جذبی خانگی، حرکت بسیار آهسته را آغاز کرده و سبب نشست تدریجی خطی در امتداد میله ها و کوره های قنات قدیمی شده اند. بررسی وضعیت آب زیرزمینی آبخوان آبرفتی دشت اشتهارد نیز نشان داد که بیلان آن منفی است و به رغم این که هیدروگراف چاه های محدوده شهرک افت جبران نشده دارند، اما در نشست خطی نقشی ندارند. خاک های مستعد واگرایی با نفوذ آب از چاه های جذبی خانگی و شبکه آبرسانی شهری و وجود میله ها و کوره های قنات قدیمی و پنهان در ژرفای ۱۵ متری در زیر شهرک طالقانی اشتهارد که سبب نشست تدریجی خطی شده است، نشان می دهد که گسترش شهر کهن اشتهارد و انتخاب ساختگاه جدید با مطالعات ژئوتکنیکی همراه نبوده است و زنگ خطری است که باید پیش از اجرای طرح های عمرانی، بررسی های ژئوتکنیکی را در محل ساختگاه انتخابی انجام داد.  

نشست خطی, واگرایی, آب زیرزمینی, اشتهارد