کرامت نژاد افضلی - سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، مدیریت زمین شناسی دریایی، تهران، ایران
راضیه لک - سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، مدیریت زمین شناسی دریایی، تهران، ایران پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور تهران، ایران
محمدرضا ثروتی - دانشگاه شهیدبهشتی، دانشکده علوم، گروه جغرافیا، تهران، ایران
فاطمه بیاتانی - دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران ایران

گل فشان یک پدیده طبیعی و دیدنی است که معمولا به صورت یک  سیمای گنبدی شکل و در بعضی مواقع به صورت حوضچه ای یافت می شوند. این گل فشان ها مخلوطی از آب، گل و گاز هستند و کاربردهای زیادی از جمله جاذبه گردشگری، گل درمانی، تامین عناصر کمیاب بدن و استفاده در کوزه گری دارند. این شکل ها در بیشتر نقاط دنیا  به ویژه در کمربند آلپ و هیمالیا قابل مشاهده است و در ایران، بیشتر در جلگه های ساحلی دریای خزر و دریای عمان دیده می شوند. در استان هرمزگان قبلا  فقط یک یا دو گل فشان بین جاسک و میناب  شناسایی شده بود. این پدیده های زیبا و منحصر به فرد، نیازمند توجه بیشتر در صنعت گردشگری هستند  باید آن را مهم ترین پدیده زمین گردشگری  سواحل شمالی دریای عمان معرفی کرد. در این پژوهش، پس از گرد آوری اطلاعات و داده های دفتری شامل نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، داده های ماهواره ای IRS و عکس های هوایی، بررسی های دور سنجی انجام شد و سپس با مطالعات صحرایی و کنترل زمینی، شناسایی گل فشان ها کامل شد. در عملیات صحرایی از هر گل فشان یک نمونه رسوب برداشت و تجریه  عناصر اصلی، فرعی و  جزئی توسط دستگاه ICP-OES بر روی آن انجام شد. نزدیک به ۳۰ گل فشان بزرگ و کوچک فعال در خاور تنگه هرمز در محدوده کوه گوک و ۶ گل فشان در محدوده روستاهای گتان و توجک شناسایی و بررسی شد، که پیش از این معرفی نشده بودند. بزرگ ترین گل فشان، دارای مخروطی با ارتفاع ۷۳ متر از سطح زمین های اطراف در محدوده روستاهای گتان  و کوچک ترین آن دارای مخروطی با ارتفاع کمتر از یک متر در محدوده  گوک است. همچنین مطالعات ژئوشیمی یا تعیین مقدار عناصر موجود در رسوبات برای کلیه گل فشان ها انجام شد.از آنجا که وجود این پدیده ژئومرفولوژیکی در هر منطقه نشانه فعالیت زمین ساخت آن منطقه است، بنابراین احتمال رخداد زمین لرزه خفیف و گسل خوردگی وجود دارد که این امر باید در احداث ساختمان ها و سازه های  ثابت، مانند پل ها لحاظ شود. همچنین گل های خارج شده از آنها می تواند تا حدی مشخص کننده وضعیت درونی زمین  باشد. گل فشان ها به عنوان شاخص میدان های گازی و نفتی شناخته شده اند و از آنها  برای پیش بینی وجود میدان های نفتی و گازی در اعماق زمین  استفاده می شود.

سایت گل فشانی نژاد افضلی, گردشگری, گتان, جاسک, ایران