محمد آبدیده - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
منوچهر قرشی - پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
کاظم رنگزن - گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
مهران آرین - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

در این مقاله روش نوینی به منظور ارزیابی فرگشت زمین ساخت فعال نسبی بر پایه شاخص های ریخت سنجی (مورفومتریک) و کاربرد آنها در تکامل زمین ریخت شناسی و توپوگرافی ارائه شده است. شاخص های مورد استفاده شامل نسبت انشعاب، برجستگی حوضه، تراکم آبراهه، عدد ناهمواری، فراوانی آبراهه، ضریب شکل، عامل شکل، چم وخم آبراهه و نسبت کشیدگی هستند. نتیجه جمع بندی شاخص های بیان شده و تحلیل آنها، منجر به تقسیم بندی نسبی فعالیت زمین ساختی گستره مورد مطالعه از رده های بالا به پایین شد. حوضه آبریز رودخانه دز واقع در کمربند چین خورده - رانده شده زاگرس در جنوب باختری ایران، یک پهنه بسیار ایده آل برای آزمودن مفهوم این شاخص ها در پیش بینی فعالیت نسبی زمین ساختی بر اساس بررسی سامانه رودخانه ای یا جبهه کوهستان است. گستره مورد مطالعه دارای نرخ های متفاوتی از فعالیت زمین ساخت است که این مورد ناشی از برخورد قاره ای بین صفحه عربی و بلوک ایران که بخشی از صفحه اوراسیاست، می باشد.

زمین ساخت فعال, شاخص های ریخت سنجی, رودخانه دز, کمربند زاگرس, جنوب باختر ایران