سجاد صالحی - گروه مهندسی عمران، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران، استادیاردانشگاه آزاداسلامی واحدنور مرکزمحمودآباد گروه مهندسی عمران سازه

پروژه های عمرانی دارای پیچیدگی هایی هستند، این پروژه ها بی مانند می باشند، و عوامل گوناگون و منابع متعدد مالی و انسانی در آن تاثیرگذارند. به همین جهت زمینه ای مستعد برای ایجاد دعاوی و مشاجرات بین طرفین قراداد هستند ، مدیریت ادعا، عملی است که در جهت حذف یا جلوگیری از بروز ادعا تلاش می کند و در صورت حدوث به عکس العمل در مقابل آن می پردازد.مهمترین اصل در مدیریت دعاوی، تسلط کامل بر متن قرارداداست. و همچنین تدوین یک قرارداد که همه ی جوانب را در نظر گرفته باشد، می تواند بستر بروز ادعاهای مختلف را کاهش دهد ، به منظور شناسایی و اولویت بندی عوامل تاثیرگذار در ایجاد دعاوی و اختلافات در پروژه های عمرانی، ضمن مطالعه مستندات و پژوهش های صورت گرفته و همچنین مصاحبه با کارشناسان و متخصصان حوزه ساختمان سازی ، ۶ معیار اصلی و ۲۰ معیارفرعی به عنوان موثرترین مسائل مرتبط با مدیریت ادعا در پروژه های عمرانی مشخص گردید و با بهره گیری از تکنیک های آماری و پژوهش عملیاتی از جمله تکنیک AHP و برای انجام سریع این پژوهش از نرم افزار Expert Choice ۱۱ استفاده گردید. نتایج نشان داد که در بررسی معیارهای اصلی، معیار" دعاوی در سازمان پیمانکار" با وزن ۰.۳۰۷ از بیشترین اهمیت برخوردار بوده و معیارهای " دعاوی در سازمان مشاور"، " دعاوی در سازمان کارفرما"، " دعاوی ناشی از تاثیر ذینفعان "، " عدم تامین به موقع منابع مورد نیاز" و " دعاوی ناشی از قوانین و مقررات " بترتیب با اوزان ۰.۲۳۳، ۰.۱۹۳، ۰.۱۲۰، ۰.۰۹۰ و ۰.۰۵۷ در رتبه های دوم تا ششم قرار دارند ، در رابطه با اوزان نهایی و رتبه بندی معیارهای فرعی بر اساس هدف کلی تحقیق که ارزیابی مدیریت ادعا در پروژه های عمرانی ( مطالعه موردی: پروژه سد سازی ) مشخص گردید که معیارهای فرعی " کمبود منابع مالی و تجهیزات مورد نیاز پروژه"، " عدم وجود توان فنی و اجرایی به منظور کنترل پروژه " و " عملکرد نامناسب سازمان مدیریت مبنی بر کاهش سطح بودجه ی" به ترتیب با اوزان ۰.۱۶۵۸، ۰.۱۴۴۵ و ۰.۱۱۰۶ در رتبه های اول تا سوم قرار دارند.

اولویت بندی ، دعاوی و اختلافات ، پروژه های عمرانی ، تحلیل سلسله مراتبی AHP