سیمین امینی زارع - مدرس، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران دکترای مدیریت آموزشی

قاعده احسان از قواعد فقهی حقوقی است که در ابواب مختلف فقه و مسائل گونا گون حقوقی مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از مسقطات ضمان قهری، احسان است. عمل نیکوکارانه ممکن است نسبت به شخص یا اشخاص خاصی و یا عموم مردم انجام شود. ماهیت احسان هم شامل دفع ضرر و هم شامل جلب منفعت است. از جمله قواعدی که قاعده احسان با آن در تعارض است قواعد اتلاف و تسبیب است که در حل این تعارض برخی قاعده احسان را بر قاعده اتلاف و تسبیب حا کم می دانند و برخی نیز قائل بر تساقط این قواعد هستند که نظر مورد اختیار نیز تساقط هر یک از قاعده احسان و اتلاف و هم چنین قاعده احسان و تسبیب است؛ در نتیجه در مواردی که ترجیحی در میان نباشد باید به اصول کلی دیگری مراجعه نمود که به نظر می رسد کارآمدترین اصل در موضوع مورد بحث، اصل برائت است و در نتیجه وارد کننده زیان فاقد مسوولیت به شمار می آید.

قاعده احسان، فقه، ضمان قهری