مطالعه ظرفیت باربری و میزان نشست زمین های خاور و جنوب خاور تهران

شهر تهران بر روی نهشته های آبرفتی جوان بنا شده و گسترش سریع شهرنشینی سبب پوشیده شدن نهشته های کوترنری شده است. افزایش شهرنشینی بدون رعایت مسائل زمین شناسی و ژئوتکنیکی مشکلات فنی، مهندسی و اقتصادی زیادی را در پی داشته است. از آنجا که تکیه گاه همه سازه ها بر روی زمین است، بررسی و شناخت ویژگی های فیزیکی و مکانیکی لایه های خاک امری ضروری است. تعیین پارامترهای مقاومتی و تهیه نقشه ژئوتکنیک محدوده مورد مطالعه امکان مناسبی برای مطالعات مقدماتی پروژه های عمرانی خواهد بود و به مهندسان و طراحان دید کلی از وضعیت ژئوتکنیک منطقه می دهد. تاکنون مسائل ژئوتکنیکی و زمین شناسی مهندسی در شهرهای ایران به صورت دقیق مورد بررسی قرار نگرفته، اما در برخی از کشورهای دنیا، نقشه های زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیکی شهری ارائه شده که از نظر اقتصادی، مدیریتی، محیط زیست، سامان دهی، طراحی و توسعه شهری بسیار  مفید بوده است. نقشه های پهنه بندی ظرفیت باربری، نشست، روانگرایی، پارامترهای مهندسی خاک و مقاطع زمین شناسی با استفاده از اطلاعات گمانه ای در مناطق مختلف جهان در جهت اهداف شهرسازی راه سازی، فضاهای زیرزمینی و غیره تهیه می شود. تحقیق حاضر در راستای تحقق این امر به بررسی و تعیین پهنه بندی ژئوتکنیک منطقه و ارائه مشخصات و پارامترهای مقاومتی و تعیین ظرفیت باربری مجاز و میزان نشست برای تعیین نوع سازه با توجه به مقاومت زمین و یا تقویت زمین برای اعمال بارهای بیش از مقاومت  مجاز به دست آمده و میزان نشست تعیین شده و همچنین طراحی پی سازه با توجه به جنس لایه های تشکیل دهنده زمین در ژرفای مختلف، در زمین های خاور و جنوب خاور تهران در محدوده برگ ۱:۲۵۰۰۰ قلعه مرغی پرداخته است. با توجه به نتایج به دست آمده در این خصوص ۶ پهنه شناسایی شده است. پهنه های  ۳-۱ از مقاومت متوسط (۳نشست آنی، با افزایش ژرفا به علت تراکم بیشتر، کاهش یافته است. در مقایسه نتایج مطالعات گذشته با مطالعات فعلی مشاهده شد که در ژرفای نزدیک به سطح زمین (۵-۰) میزان ظرفیت باربری در مطالعات فعلی کمی بیشتر و میزان نشست کمی کمتر از مطالعات گذشته است ولی در ژرفای پایین، تغییر قابل ملاحظه ای مشاهده نشد. به نظر می رسد علت افزایش ظرفیت باربری وکاهش میزان نشست در ژرفای سطحی متاثر از افزایش و تراکم سازه ها و افزایش ترافیک در طی سال های اخیر باشد. با افزایش ژرفا از اثر بارهای اعمال شده کاسته شده و به تدریج مستهلک شده است. میزان مقاومت و نشست هر پهنه در طراحی سازه و انتخاب نوع پی و ژرفای استقرار آن نقش بسزایی دارد.  

Keywords:

پهنه بندی , ظرفیت باربری , نشست , پارامتر های مقاومتی