حسین بهروزی پور - کارشناس ارشد پژوهش هنر

هنر نگارگری از جمله هنرهای تجسمی ایران است که به لحاظ قدمت و ویژگی های روایی و بیانی دارای اهمیت فراوانی است. زیرا بازتاب تفکر، بینش و باورهای مذهبی نسبت به مسائل مختلف از جمله حجاب و پوشش در هر دوره است. سوال این است: بینش و تفکر نگارگران در مورد مساله حجاب و پوشش زنان در نگارگری ایرانی، از دوره ایلخانان مغول تا دوره قاجار چگونه بوده است؟ هدف از پژوهش حاضر، بررسی بینش حجاب و پوشش در هنر نگارگری ایران از دوره ایلخانی تا قاجار است که در این راستا با توجه به موضوع مورد نظر روش توصیفی- تحلیلی انتخاب گردیده و گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای(اسنادی) صورت گرفته است. یافته ها نشان می دهد، اگرچه حجاب و پوشش طبق مستندات تاریخی در اکثر نگاره های ایرانی در دوران ایلخانیان، تیموری، صفویان بر اساس عرف جامعه مدنی اسلامی و شرع اسلام و بینش مذهبی بوده و  متناسب با تفکر مذهبی حاکم بر جامعه پررنگتر به نظر می رسید، اما این روند از اواخر عهد صفویه با توجه به برخورد سنت های نقاشی ایران با غرب و آشنایی برخی از هنرمندان با هنر نقاشی غرب رو به زوال گذاشت. در دوره قاجار، با توجه به غربزدگی شاهان و درباریان و ضعیف شدن بینش مذهبی در بین نگارگران، حجاب و پوشش نیز در نگاره ها کمرنگ می شود. اما در همین دوران، گروهی از هنرمندان نقاش، بر اساس بینش و تفکر مذهبی و شیعی خود و عامه مردم ایران، به موازات هنر نقاشی درباری، نقاشی قهوه خانه ای را با توجه به اعتقادات و باورهای مذهبی یا داستان های شاهنامه راه اندازی می کنند.

بینش, حجاب و پوشش, نگاره, نگارگر, هنر نگارگری ایران