مسلم دلیری - Department of Fisheries, Faculty of Marine Sciences and Technology, University of Hormozgan, Bandar Abbas, Iran AND Research Department of Fisheries Management and Sustainable Development of Marine Ecosystem, University of Hormozgan, Bandar Abbas, Iran
غلامعلی جاودان - Department of Social Medicine, Hormozgan University of Medical Sciences, Bandar Abbas, Iran AND Food Health Research Center, Hormozgan University of Medical Sciences, Bandar Abbas, Iran
مسلم شریفی نیا - Department of Aquaculture, Shrimp Research Center, Iranian Fisheries Science Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Bushehr, Iran

زمینه و هدف: حضور ترکیبات فعال دارویی (به ویژه آنتی ­بیوتیک ­ها) در طبیعت که از آنها به عنوان آلاینده­ های نوظهور یاد می ­شود، برای سلامت جامعه انسانی و محیط­ زیست بسیار خطرناک است. پساب تصفیه ­خانه ­های فاضلاب مهمترین منبع ورود این ترکیبات به طبیعت هستند. متاسفانه پساب فاضلاب شهری بندرعباس تقریبا با حجم L/s ۵۰۰-۷۰۰ به محیط زیست دریایی خلیج فارس تخلیه می ­شود که می­ تواند یک منبع بالقوه ورود آلودگی ترکیبات دارویی به این اکوسیستم باشد. روش بررسی: در پژوهش حاضر، نمونه ­های پساب فاضلاب شهری بندرعباس در دو ایستگاه خور گورسوزان و سورو در طول ۳ مرحله نمونه­ برداری بین ماه ­های دی تا اسفند ۱۳۹۹ تهیه شد و میزان آلودگی بقایای آنتی­ بیوتیک اریترومایسین موجود در آنها به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: آنالیز داده ­ها نشان داد که متوسط (± حدود اطمینان ۹۵ درصد) غلظت بقایای آنتی­ بیوتیک اریترومایسین در ایستگاه ­های سورو و خور گورسوزان به تفکیک μg/L ۱/۵۳ ± ۱۶ و μg/L ۵/۸۶± ۱۹ بود که از نظر آماری تفاوت معنی­ داری با هم نداشتند (۰/۰۵< p). همچنین برآورد شد که به طور کلی در پساب خروجی فاضلاب شهر بندرعباس بین μg/L ۲۳/۵۰ – ۱۳/۲  بقایای آنتی­ بیوتیک اریترومایسین وجود دارد (۰/۰۵ = α). با احتساب تخلیه حجم بالای پساب فاضلاب بندرعباس به خلیج فارس (L/s ۵۰۰-۷۰۰) و همچنین داده­ های به دست آمده از این تحقیق، نتایج مدل شبیه­­ سازی نشان داد که روزانه L ۱۰۴ × ۵۱۸۴ فاضلاب شهری بندرعباس به اکوسیستم دریایی خلیج فارس تخلیه می­ شود که این حجم حاوی g ۱۰۳×۱/۰۲– ۱۰۳×۰/۸۷۷ بقایای فعال آنتی­ بیوتیک اریترومایسین است (۰/۰۵ = α). نتیجه گیری: تحقیق حاضر اولین گزارش از ورود آلودگی بقایای ترکیبات دارویی به محیط­ زیست دریایی خلیج فارس از طریق فاضلاب شهری است که با توجه به حجم بالای مقدار تخلیه شده مسئولین اجرایی باید هر چه زودتر تدبیری برای این مساله بیاندیشند.

Marine pollution, Pharmaceutically active compounds, Antibiotic, Wastewater, Persian Gulf, آلودگی دریایی, ترکیبات فعال دارویی, آنتی بیوتیک, فاضلاب, خلیج فارس