یحیی حساس یگانه - عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
حسین علوی طبری - عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا (س)

در حال حاضر دو حوزه مشخص عملیات بنگاه اقتصادی نیازمند استفاده از خدمات حرفه ای حسابرسی است. خدمات ارایه شده در این دو حوزه به موازات یکدیگر قرار دارند. در حوزه اول نیاز به گزارشگری مالی برون سازمانی، شامل ارایه مجموعه صورتهای مالی گواهی شده توسط اشخاص مستقل وجود دارد. حسابرسان مستقل به عنوان حسابرسان برون سازمانی نقش اصلی را در این حوزه ایفا میکنند. در حوزه دوم علاوه بر ضرورت حسابرسی مستقل صورت های مالی، نیاز به اطلاعات مدیریت و حسابرسی داخلی احساس میشود. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل تعیین کننده حق الزحمه حسابرسی مستقل و داخلی، شناسایی تاثیر وجود حسابرسی داخلی در کاهش حق الزحمه حسابرسی بنگاه اقتصادی و بررسی اثربخشی افزایش سطوح مدیریتی که حسابرسان داخلی به آن گزارش  میکند در کیفیت کار حسابرسان داخلی و در نهایت مفید بودن آنان به عنوان جانشین حسابرسان مستقل میباشند. با توجه از مدل های استفاده شده در مدل های قبلی، از جمله پژوهش آقایان سیمیونیک (۱۹۸۰)، آقای پالمرز (۱۹۸۶) در ارتباط با قیمت گذاری خدمات حسابرسی و آقای مایکل اتریچ تحت عنوان تجزیه و تحلیل روابط تئوریک و تجربی بین هزینه های حسابرسی داخلی و مستقل، مدل جامع هزینه های حسابرسی بنگاه اقتصادی، شامل دو معامله همزمان جهت آزمون فرضیه ها بنا نهاده شده است. نتیجه نهایی پژوهش حاکی از آن است که حق الزحمه حسابرسی مستقل با پیچیدگی بنگاه اقتصادی مرتبط است: افزایش منابع صرف شده برای بخش حسابرسی داخلی بنگاه موجب کاهش حق الزحمه حسابرسی مستقل میشود و این کاهش در بنگاه های اقتصادی که حسابرسان به داخلی به سطوح بالاتر از معاون مالی و اداری گزارش میکنند بیشتر است ضمن اینکه پاسخ به مفید بودن گزارش حسابرسی داخلی برای حسابرسان مستقل در شرکت هایی که حسابرس داخلی به هیئت مدیره و مدیر عامل گزارش میدهد، همانند شرکت هایی است که به معاون مالی و اداری و یا پایین تر از آن گزارش مینماید.

منابع مصرف شده برای حسابرسی داخلی, مخارج حسابرسی مستقل, پیچیدگی مالی مفید بودن حسابرسی داخلی از دیدگاه حسابرس مستقل