احمد پوراحمد - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران
اکبر حمیدی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران
شاهین علیزاده - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی تهران

تامین امنیت مرزها، همواره یکی از موضوعات مهم و کاربردی در مطالعات جغرافیایی می باشد که نه تنها با گذشت زمان از اهمیت آن کم نشده بلکه معیارها و مسایل جدیدی نیز به آن اضافه گردیده است. نوع تحقیقات کاربردی توسعه ای بوده و با توجه به روش انجام کار، از ماهیتی توصیفی تحلیلی برخوردار است. روش گردآوری داده ها اسنادی پیمایشی است؛ بدین ترتیب که ابتدا با مطالعه مبانی نظری، دیدگاه های مربوط به امنیت مناطق مرزی، شاخص های مرتبط استخراج و از سازمان و ارگان های آمارهای دست اول و رسمی جمع آوری گردید و سپس برای جمع آوری داده های دست اول از محدوده مورد مطالعه، از روش های پیمایشی (مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه) استفاده شد. تحلیل داده ها از طریق مدل فرایند تحلیل شبکه ای انجام گرفت و از نرم افزار Super Decision جهت انجام مدل ANP و از نرم افزار Arc Gis برای نمایش و تحلیل فضایی نتایج استفاده شد. از طریق محاسبه تحلیل شبکه ای، شاخص های نظامی و اجتماعی فرهنگی به عنوان رویکرد اصلی اجرای برنامه های آمایش سرزمین در منطقه مرزی ارس مطرح شد. در بین شاخص های شش گانه مورد ارزیابی، امنیت نظامی با ضریب (۴۳۷/۰) مهم ترین بعد امنیت در منطقه مرزی حاشیه رود ارس شناخته شد. امنیت اجتماعی فرهنگی با ضریب اهمیت (۲۳۰/۰) دومین اولویت مهم تعیین شد. شاخص های امنیت سیاسی، اقتصادی، مورفولوژیک و زیست محیطی به ترتیب با ضریب اهمیت (۱۶۰/۰)، (۰۸۷/۰)، (۰۴۹/۰) و (۰۳۳/۰) در اولویت های بعدی قرار گرفتند.

امنیت, مناطق مرزی, آمایش سرزمین, فرایند تحلیل شبکه ای, رود ارس