تحلیل خشکسالی های گذشته در ایران، پیشبینی خشکسالی های آینده و چال شهای پی شروی مدیریت منابع آب در برنامه توسعه چهارم کشور

خشکسالی یکی از پدیده های آب و هوایی و از جمله رخدادهای مصیبت باری است که همواره خسارتهای زیادی به جوامع انسانی وارد می سازد. خشکسالی یا کاهش آب قابل دسترس می تواند به صور گوناگون مانند کمبود بارش، کاهش دبی رودخانه ها و کاهش حجم منابع آب مشاهده گردد . خشکسالی در همه رژیم های آب و هوایی کشور با شدت و ضعف مختلف روی می دهد. در این تحقیق براساس آنالیز آمار بارندگی زیرحوضه های کشور با استفاد ه از شاخص های معتبر جهانی ، سالهای خشکسالی با شدتهای مختلف در هر کدام از حوضه های فرعی کشور مشخص گردیده است . همچنین در این مطالعه متداول ترین و مشهورترین شاخص هایی که به کمک آن می توان خشکسالی و شدت آن را به صورت کمی نشان داد برای کل زیرحوض ههای ایران ارائه نمیشود. نتایج نهایی برآورد خشکسالی در حوضه های فرعی کشور و تحلیل خشکسالی با روشهای شاخص درصد از میانگین ، شاخص معیار بارندگی سالیانه (SIAP)، روش های استفاده از میانگین ها متحرک 7،5،3 ساله و همچنین شاخص SPI در طی دوره آماری 35 ساله منتهی به سال آبی 81-1380 مورد بررسی قرار گرفته و درصد وقوع خشکسالی نیز مشخص گردیده است. در ادامه با استفاده از روشهای فوق الذکر و انتخاب مناسب ترین توزیع های آماری، احتمال وقوع خشکسالی با شدتهای مختلف در سالهای آتی مشخص گردیده است . از نتایج حاصل از این قسمت از مطالعات مشخص گردید که در کلیه زیرحوضه ها کشور علاوه بر خشکسالیهای وقوع یافته در گذشته، در آینده نیز خشکسالی هایی با شدتهای مختلف حادث خواهد شد . لذا با توجه به ن تایج حاصل از این تحقیق مشخص گردیده است که ایران کشوری آسیب پذیر نسبت به پدیده خشکسالی م یباشد و این پدیده با دوره بازگشت های متفاوت با احتمال وقوع شدت های مختلف در آینده تکرار خواهد شد. حال با توجه به گسترش روزافزون نیاز و تقاضا در جامعه برای دسترسی به من ابع آب و آسیب پذیری اقلیمی ایران، مدیریت منابع آب کشور با توجه به احتمال وقوع خشکسالی از جنب ههای مختلف با چالشهای جدی روبرو خواهد شد. لذا با عنایت به اهمیت موضوع می بایستی اقدامات اساسی و سرنوشت ساز و دوراندیشانه در سطح ملی همراه با راهکارهای مدیریتی متن اسب به منظور آمادگی های لا زم در این خصوص معمول گردد . در خاتمه با در نظر گرفتن راهبردهای توسعه بلندمدت مدیریت آب کشور و نیز مواد قانونی مرتبط در برنامه چهارم (از جمله ماده 17 قانون برنامه چهارم و ماده 12 راهبردهای توسعه بلندمدت منابع آب کشور )، تهیه و اجرای برنامه های مدیریت ی مناسب و آمادگی جهت کاهش اثرات خشکسالی و همچنین آگاه سازی عمومی در این خصوص ضروری به نظر می رسد.

Keywords:

خشکسالی , شاخ صهای خشکسالی , منابع آب , برنامه توسعه چهارم , مدیریت خشکسالی