محمدعلی چلونگر - استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان
کبری شاه حسینی فارسی - کارشناس ارشد مطالعات خلیج فارس

در مناسبات بین ایران و مصر در دوران جمال عبدالناصر طی سال های ۱۹۶۰ ۱۹۹۵ صرف نظر از دلایل مختلف داخلی، به نظر می رسد قدرت های منطقه ای و بین المللی، نقش شایان توجهی را ایفا کرده اند. بعد از جنگ جهانی دوم و دوقطبی شدن جهان، دولت های ایران و مصر هر کدام به یکی از دو بلوک غرب و شرق ملحق شدند و روابط بین این دو ابر قدرت بر روابط ایران و مصر تاثیر گذارد. نوشتار حاضر درصدد بررسی نقش عوامل بیرونی در ایجاد موانع در مناسبات بین دو کشور ایران و مصر در دوران جمال عبدالناصر و نقش بازدارندگی ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی در این زمینه است. حاصل تحقیق آن است که چهار عامل در واگرایی روابط ایران و مصر طی سال های ۱۹۵۵ تا ۱۹۶۰تاثیرگذار بود. این عوامل عبارت هستند از عضویت ایران در پیمان بغداد، ملی شدن کانال سوئز توسط مصر که بخشی از صادرات و واردات ایران از طریق این کانال انجام می گرفت. اعلام دکترین آیزنهاور رئیس جمهور آمریکا در منطقه خاورمیانه و عادی شدن روابط ایران و مصر که در نهایت به قطع مناسبات سیاسی دو کشور منجر شد.

ایران, مصر, جمال عبدالناصر, آمریکا, شوروی