محمدعلی لیالی - استادیار گروه علوم قرآنی، پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، قم، ایران
محمد علی محمدی - استادیار گروه علوم قرآنی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران
حمید رضا شریعتمداری - دانشیار گروه شیعه شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب قم، ایران

پس از رحلت پیامبر اعظم k اختلاف بین جانشینی آن حضرت در جامعه اسلامی نمود یافت. شیعیان جانشینی پیامبر را به نص و اهل سنت به روش های دیگر دانستند و این اختلاف همچنان ادامه دارد. یافتن بهترین روش های تعامل شیعه و اهل سنت همواره یکی از مهم ترین مسائل جامعه اسلامی بوده است. راه حل های یادشده بین یکسان پنداری دو مذهب از سویی تا دوری و تکفیر از سوی دیگر پیش رفته است. عبدالجلیل قزوینی رازی از جمله نظریه پردازانی است که الگویی برای وحدت مذهبی مطرح کرده است. هدف از این پژوهش، کشف و تبیین الگوی یادشده و مبانی کلامی آن است که می تواند در فروکاستن از اختلافات جامعه اسلامی و رسیدن به الگوی نظری عملی وحدت اسلامی سودمند باشد. تحقیق با روش تحلیل محتوا انجام شده و به این پرسش اساسی پاسخ می دهد که: مبانی کلامی همگرایی مذاهب اسلامی از دیدگاه عبدالجلیل چیست؟ یافته های مقاله نشان می دهد مبانی همگرایی عبدالجلیل در سه گروه مبانی مبداشناسی، راهنماشناسی و مقصدشناسی می گنجد و بر اساس آن، شیعیان و اهل سنت ضمن پای بندی به اصول اعتقادات خود، می توانند جامعه واحد اسلامی را تشکیل دهند.

مبانی همگرایی مذهبی, مبانی واگرایی مذهبی, عبدالجلیل رازی قزوینی