ملیحه رجائی - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم وتربیت، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
طاهره جاویدی کلاته جعفرآبادی - نویسنده مسئول: دانشیار، رشته فلسفه تعلیم وتربیت، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
علیرضا صادق زاده - دانشیار، رشته فلسفه تعلیم وتربیت، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران
بختیار شعبانی ورکی - استاد، رشته فلسفه تعلیم وتربیت، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

هدف مقاله حاضر، تبیین جایگاه تضاد و تفاوت میان شرکت کنندگان در گفت وگو بر اساس نگرش وجودی صدرالمتالهین است. برای این منظور، از روش استنتاجی استفاده شد و آرای ملاصدرا در خصوص هستی، انسان و معرفت مورد بازخوانی قرار گرفت و جایگاه تضاد و نقش محوری آن در تربیت گفت وگویی تبیین شد. دیدگاه های رایج نیز که بر گفت وگو در فرایند تعلیم وتربیت تمرکز کرده بودند، مورد نقد و بررسی قرار گرفتند و مشخص شد دیدگاه­های مذکور، تضاد و تفاوت را محدود پنداشته­ و به این علت، درک و توصیف آن ها از تربیت مبتنی بر گفت وگو با کاستی­هایی مواجه است. سپس نقش وجود شناسانه تضاد و تفاوت در نگرش صدرایی بررسی شد و تبیینی متمایز از تربیت مبتنی بر گفت وگو ارائه گردید که متفاوت با دیدگاه­های رایج است. در ادامه دستورالعمل­هایی برای گفت وگومحور ساختن جریان تربیت به دست اندرکاران تعلیم وتربیت پیشنهاد و بر این نکته تاکید شد که تربیت گفت وگویی، زمانی در مسیر حقیقی و اصیل خود قرار می­گیرد که تضادها و تفاوت­ها بین طرفین گفت وگو رسمیت یابد و این امر، مستلزم مواجهه­ای وجودگرایانه ­با انواع تفاوت­ها و تضادها است.

تربیت گفت وگویی, تضاد و تفاوت, هستی شناسی, انسان شناسی, معرفت شناسی