منیژه ارباب سیر - دانشجوی دکتری، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی، روانشناسی و زبان های خارجی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
حسنعلی بختیار نصرآبادی - نویسنده مسئول: استاد، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
جهانبخش رحمانی - استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی، روانشناسی و زبان های خارجی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

در این مقاله در چارچوب یک رویکرد تحلیلی- استنتاجی، الگویی مفهومی برای تربیت زیست­محیطی بر اساس آموزه‎های قرآن کریم ارائه خواهد شد. بدین منظور در گام نخست، ازمنظر قرآن کریم و با استناد به مجموعه ای از تفاسیر معتبر، انسان موجودی دارای اختیار، عقل، فطرت، واجد هویت جمعی و توامان برخوردار از ابعاد جسمانی و روحانی توصیف شده است و طبیعت نیز با اوصافی همچون آیت هستی، مسخر انسان، قدسیت، حیات بخش بشر و مجموعه­ای قانونمند و منظم معرفی می­شود. همین توصیفات متعاقبا مبنای تدوین یک الگوی تربیتی با محوریت محیط زیست قرار خواهد گرفت. مولفه­های این الگوی تربیتی به ترتیب مشتمل بر مبانی، اهداف، اصول و روش‎ها هستند. بدین ترتیب که در ابتدا برگرفته از توصیفات فوق­الذکر، پنج گزاره به عنوان مجموعه مبانی تربیتی استنتاج می­شود. آنگاه برای هر یک از این مبانی پنج گانه به تفکیک، یک هدف، یک اصل و یک یا چند روش تربیتی ارائه می­شود. درواقع الگوی تربیتی معرفی شده در این مقاله بر پایه تناظر و توالی منطقی این مبانی، اهداف، اصول و روش­ها در طول یکدیگر بنا نهاده شده است. الگوی تربیتی پیشنهادشده در اینجا معطوف به تمامی مبادی تربیتی یعنی شناختی، گرایشی و ارادی است. این الگو منطقا می‎تواند شرایطی را به وجود آورد که رابطه انسان با طبیعت تنظیم شود و نهایتا منجر به آبادانی و صیانت از آن شود. ازاین رو می­توان انتظار داشت که یافته­های پژوهش حاضر، در نظامات رسمی تعلیم وتربیت کشور و ایضا در حوزه فرهنگ عمومی مورداستفاده تصمیم­­سازان واقع شود.

رویکرد قرآنی, محیط زیست, طبیعت, الگوی تربیتی