حسین رمضانی حسین آباد - عضو هیئت علمی گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

مقاله حاضر در نظر دارد از خلال تحلیل شاکله مفهومی ارزشی نامه امیرالمومنین علی (علیه السلام) به مالک اشتر نخعی، موسوم به عهدنامه مالک اشتر، مفاهیم پایه، اصول، شاکله و ساختار اخلاق زمامداری و حکمرانی را از منظر معارف اسلامی استخراج و ارائه نماید. از این رو، با استفاده از روش تحلیل محتوا، نخست، گزاره های اخلاقی پایه را در آن تشخیص داده و سپس اقدام به مفهوم گیری از آن ها نموده است. با این کار مفاهیم ارزشی سازنده بدنه منظومه اخلاق زمامداری و حکمرانی مشخص می شوند. در گام بعد، سعی نموده به طبقه بندی موجود میان آن مفاهیم با توجه به ابعاد هستی شناختی حیات انسان و جامعه از منظر معارف اسلامی بپردازد؛ و در مرحله بعد، شاکله و ساختار ارزشی اخلاق زمامداری و پیوندهای نظری ابعاد مختلف آن را مورد توجه قرار داده است. در ادامه، مولفه ها و اصول بنیادین اخلاقی دخیل در منطق تعاملات اجتماعی را از منظر عهدنامه یادشده استخراج کرده است. با این کار اولویت های ارزشی در تعاملات دولت اسلامی و مردم مشخص شده اند. در خاتمه نیز به برخی از مهم ترین مبانی منطق تعاملات اجتماعی در حوزه اخلاق زمامداری و حکمرانی در عرصه سیاست و اخلاق توسعه اشاره نموده است.

عهدنامه مالک اشتر, اخلاق زمامداری, حکمرانی, مردم, دولت