سکینه بنکی - دانشجو حقوق خصوصی دکتری پردیس دانشگاه تهران

چکیده از آنجا که شرط ضمن عقد یک الزام و التزام تبعی است لازم الوفا می باشد اما اگر شرط ، قبل از عقد یا بعد از آن ذکر شود یا حتی عقد بر مبنای آن جاری شود آیا این شروط لازم الوفا هستند یا خیر چیزی است که در این نوشتار بررسی می شود. اصطلاح « شرط ابتدایی » از مصطلاحات پیشینه ی مسلم منبع اساسی حقوق موضوعه ما یعنی فقه اسلامی است منتها چون اکثر علمای اسلامی به ویژه علمای اسلامی به ویژه علمای مذهب امامیه شروط ابتدایی را لازم الوفا نمی شمارند بحث و گفتگو در خصوص آن چندان فراوان نیست. با توجه به این که منظور از شرط در فقه و حقوق بیشتر منظور تعهد است که به صورت تبعی و فرعی است ولی باید گفت شروط توانایی این را دارند که به طور مستقل و خارج از یک عقد معین مورد تراضی قرار گیرند با این حال اختلاف شده است که کدام یک از شروط دارای چنین قابلیتی هستند و آیا اساسا با فرض وجود چنین قابلیتی ، توافق و تراضی بر آن خارج از عقدی معین جایز است یا خیر ؟ با پیدایش مسائل حقوقی جدید و عناوین نوظهور مسئله ایی که به نظر می رسد ممکن است در این قضیه مفید باشد مساله شروط ابتدایی است به خصوص که در یکی دو سده ی اخیر بیشتر مورد مناقشه ی فقیهان امامیه قرار گرفته است و در نهایت عده ایی قائل به بطلان آن شده اند و عده ایی قائل به صحت آن شده اند .

واژگان کلیدی: شرط،تعهد،ابتدایی،ضمنی،تبانی.