حمید رضا جودکی - استادیار دانشگاه آزاداسلامی اسلامشهر
رضا علیجانی - دانشجوی دکتری جغرافیا وبرنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر

الگوی تهیه طرح های شهری در ایران بارها مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. البته بدون بحث در مبانی تئوریک ولی مشکلات کاربردی و روش های مطالعاتی آن کم وبیش مطرح شده است. بر این اساس، تغییرات صورت گرفته در محتوا و روش های نظری طرح های شهری بسیار ناچیز بوده و عمده تغییرات، صوری و عرضی بوده است. به عنوان نمونه تغییر عنوان «طرح جامع» پس از انقلاب به «طرح های توسعه و عمران و حوزه نفوذ» هیچ اثر محسوسی بر جای نمی گذارد، زیرا در مبانی نظری تهیه «طرح جامع» و «طرح توسعه و عمران و حوزه نفوذ» تغییر عمده ای صورت نمی گیرد. طرح جامع تهران نیز که بنا به ملاحظاتی به «طرح ساماندهی» تغییر نام یافت، به طور کامل مطابق الگوی طرح جامع تهیه شد، و در مبانی نظری و روش تهیه آن تغییری بدنبال نداشت. علیرغم همه ی تمهیداتی که در عناوین طرح ها و محتویات آنها صورت گرفته، این طرح ها در دستیابی به اهداف خود ناموفق بوده اند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که ضعف ساختاری مدیریت شهری، عدم سلسله مراتب در نحوه تصمیم گیری و اجرا، بها ندادن به مشارکت مردم در برنامه ریزی های ملی منطقه ای، مهیا نبودن زمینه های مالی اجرای طرح ها، عدم توجه به امکانات و موانع مالی و اعتباری مورد نیاز برای اجرای طرح ها و عدم توجه کافی به واقعیت ها، در تهیه طرح ها با ناکارآمدی آن ارتباط متقابل وجود دارد.

طرح، توسعه شهری، طرح جامع