علی مهجور - استادیار گروه اخلاق، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
هانیه علی اصغری - دانش آموخته کارشناسی ارشد فلسفه اخلاق، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

این مقاله نخست نگاه آگوستین به موضوع زمان را می کاود و اثبات می کند که از منظر آگوستین ماهیت زمان، ماهیتی ذهنی است نه عینی. تبیین او از امتداد زمان این است که در واقع ذهن ما است که با توجه به گذر زمان، برای زمان حال امتداد را تصور می کند. به باور آگوستین، واقعیت این است که آنی که می آید و آن پیشین را معدوم می کند، امتدادی ندارد. طولانی بودن یا کوتاه بودن آینده نیز چیزی جز انتظار ما نیست که ذهن، آن را به زمان نسبت می دهد. پس از اثبات ذهنی بودن زمان، جایگاه زمان در الاهیات و نیز ارتباط زمان با خداوند از دیدگاه آگوستین بررسی می شود. با توجه به نفی عینیت زمان، آنچه برای انسان به عنوان زمان مطرح است، برای خداوند مطرح نیست و از این رو خداوند بر زمان انسان مقدم است.

ماهیت زمان, متافیزیک زمان, سرمدیت, آگوستین, کتاب اعترافات, نسبت خدا با زمان