سبحان دانش
محمدجواد نوروزی

مقاله حاضر به بررسی و تحلیل همکاری علما با حکام جور می پردازد و در آن به تبیین مفهوم واژه «جور» و به تبع آن «حاکم جائر» پرداخته و در ادامه، به تفاوت واژه «جور» و «ظلم» و تقسیم بندی حکام در میراث فقهی شیعه اشاره شده است. از بررسی همکاری علما با حکام جور در ادوار مختلف، این نتیجه به دست می آید که طبق فتوای تمام فقهای شیعه، اصل اولی، حرمت همکاری با حکام جور است و همکاری علما با حکام جور در شرایط خاص، هیچ گاه به معنای مشروع جلوه دادن حکومت جور نبوده؛ بلکه توجه به جنبه های مثبت همکاری، مانند تقیه، مصالح عباد، احیای فریضه امربه معروف و نهی از منکر و...، آنان را ملزم به این همکاری می ساخت.

حکومت, حاکم, جائر, علما, همکاری