حسن زرنوشه فراهانی - دانشجوی دکترای دانشگاه فردوسی مشهد
حمید ایماندار

برخی فقهاء و محققان شیعه در راستای تصویب حلیت غنا در تلاوت قرآن کریم به راهبردهایی برای خروج تخصصی یا تخصیصی غنا در تلاوت از حکم و موضوع غنا دست یازیده اند. مدافعان حلیت غنا در تلاوت قرآن در راستای اثبات خروج موضوعی و تخصصی غنا قرآنی به طرح مدعیاتی چون مدخلیت غایت مغنی، اغراض مستمعان و ماده غنا در تحقق موضوع شرعی غناء، عدم وقوع آواهای شهوانی در تلاوت، عدم اعتبار حزن در مفهوم طرب، عدم امکان وقوع غنا محرم در تلاوت و مقارنت نداشتن تلاوت های مرسوم با ملازمات محرم مبادرت ورزیده اند. مدعای خروج تخصیصی غنا در تلاوت از حکم حرمت نیز با تاکید بر مفاد پاره ای از روایات صورت پذیرفته است. مطلوبیت تلحین، تغنی، صوت حسن، تزیین و ترجیع در تلاوت احسن و جواز تلهی در تلاوت اهم مفاد استظهار شده از این روایات در راستای تایید تخصیص غنا در تلاوت است، لکن باید گفت مدعیات مذکور علاوه بر ضعف دلالی توان معارضه با ادله قطعی حرمت غنا را ندارند. در نهایت، می توان مدعی شد ظرفیت های زیبایی شناختی اسلوب های غیر غنایی تلاوت ضمن تضمین اصل تلحین و نغمه پردازی اعتدالی قاریان، به خوبی دو غایت مورد تاکید شارع یعنی جذابیت هنری وجه سمعی کلام وحی و اصالت دادن به محتوا در مقابل کیفیات صوتی تلاوت را محقق می سازد.

حرمت غناء, تلاوت قرآن, حکم و موضوع شرعی, فقه شیعه