محمد ندیری - استادیار، گروه مدیریت مالی،دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه تهران، تهران، ایران
سیدمحمد علوی نسب - استادیار، گروه مدیریت مالی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه تهران، تهران، ایران
مسلم پیمانی - استادیار، گروه مدیریت مالی و بانکداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
ریحانه ربیعی - دانشجوی دکتری، گروه حقوق مالی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

هدف: در پژوهش‎های بسیاری به بحث دستکاری قیمت به‎صورت نظری پرداخته شده، اما شکل تجربی این بحث به‎ویژه در بازارهای نوظهور همانند ایران، کمتر بررسی شده است. از این رو، توجه به این موضوع و شناسایی راه های پیشگیری از آن، ضروری است. این پدیده سبب تغییر غیرطبیعی قیمت سهام شرکت ها شده و به بی اعتمادی بین سرمایه گذاران منجر می‎شود. تغییرات غیرطبیعی قیمت سهام، به افزایش نوسان‎های بازار سهام و ریسک بیشتر آن منجر می شود. در این پژوهش به‎طور تجربی به بررسی و شناسایی شرکت های مستعد دستکاری قیمت در بازار سرمایه ایران پرداخته شده است. روش: برای اجرای این پژوهش از نمونه‎های دستکاری قیمت به روش ورود سفارش اغواکننده در بازار سهام ایران برای دو دوره سه ماهه (یک دوره صعودی شاخص و یک دوره نزولی) استفاده شده است. روشی که برای آزمون و تجزیه و تحلیل داده ها به‎کار رفته، رگرسیون پنل لاجیت است. یافته‎ها: نتایج نشان می‎دهد شرکت های کوچک با حجم معاملات بالا، شفافیت اطلاعاتی اندک، نوسان بازدهی بالا و با سابقه دستکاری در گذشته، برای دستکاری قیمت مستعدترند. همچنین دستکاری قیمت با تغییرات شاخص بازار رابطه معکوس دارد. نتیجه‎گیری: تغییرات شاخص بازار متغیر تاثیرگذاری بر احتمال دستکاری قیمت است. احتمال وقوع دستکاری قیمت در بازارهای رکودی، به‎دلیل مشکل بودن کسب بازدهی در آنها، بیشتر است، زیرا در بازارهای صعودی که اغلب سهم‎ها با رشد قیمت مواجه می‎شوند، انگیزه کمتری برای این نوع اقدامات وجود دارد.

دستکاری قیمت, سفارش اغواکننده, عدم تقارن اطلاعاتی, روند بازار, حکمرانی شرکتی