نازنین کریم زاده - Faculty member of Payame Noor University, Instructor, Department of Educational Sciences and Psychology, Tehran, Iran
لیلا خادمی عادل - PhD Student in Educational Psychology, Department of Psychology, Faculty of Humanities, Tehran University of Research Sciences, Tehran, Iran
مریم درویشی - Assistant Professor, Department of Educational Sciences and Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran

مقدمه : مطالعات نشان داده­اند که سطح نیازهای اساسی روانی(خودمختاری، شایستگی و ارتباط) در پرستاران به تناسب موقعیت شغلی که دارند پایین است و این موضوع نیازمند بررسی­هایی بیشتری می­باشد. همچنین مطالعات نشان داده است که می­توان با روش­های درمانی، آموزشی و مشاوره­ای سطح نیازهای خودتعیین­گری ارتباط، شایستگی و خودمختاری را در پرستاران، ارتقا داد. بنابراین هدف مطالعه حاضار بررسی اثربخشی درمان شناختی –  رفتاری بر میزان نیازهای خودتعیین­گری(خودمختاری ادراک شده، شایستگی ادراک شده، ارتباط ادراک شده) در پرستاران بود. روش کار: در این مطالعه نیمه آزمایشی ، ۴۰ پرستار شاغل در بیمارستان میلاد تهران در سال ۱۴۰۰ به شیوه غیر احتمالی داوطلبانه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه ۲۰ نفره تقسیم شدند. گروه آزمایش دوره درمان شناختی – رفتاری  را در یازده جلسه  ۵/۱ ساعتی طی کردند و گروه کنترل هیچ گونه درمانی دریافت نکرد . برای جمع­آوری داده­ها از مقیاس نیازهای خودتعیین­گری سوریبو و همکاران(۲۰۰۹) در مراحل پیش­آزمون و پس­آزمون برای دو گروه آزمایشی و گواه استفاده شد. داده­های پژوهش با روش تحلیل کواریانس چندمتغیری تجزیه و تحلیل شدند. تحلیل داده­ها به کمک نرم­افزار(اس پی اس اس ۲۱) انجام گرفت. یافته ها : یافته ­های آماری نشان داد که  اثر گروه(سطح متغیر مستقل) بر نیازهای خودتعیین­گری(خودمختاری ادراک شده، شایستگی ادراک شده، ارتباط ادارک شده) از نظر آماری معنی­دار است(۰۵/۰P=). یافته­ها همچنین نشان داد که درمان شناختی رفتاری در مقایسه با گروه کنترل بر سطح نیازهای خودتعیین­گری پرستاران تاثیر مثبت و معنی­داری داشته است. نتیجه گیری : یافته ­ها حاکی از آن بود که درمان شناختی­رفتاری در افزایش سطح نیازهای خودتعیین­گری پرستارن، اثربخش است. بنابراین چنانچه بتوان پرستارانی که سطح خودتعیین­گری ،ارتباط،خودمختاری و شایستگی پایینی برخودار هستند را شناسایی کرد و می­توان به آن­ها در افزایش سطح خودتعیین­گری مطلوب با استفاده از روش درمان شناختی­رفتاری کمک کرد.

Cognitive-behavioral therapy, self-determination needs, nurse, درمان شناختی – رفتاری, نیازهای خودتعیین ­گری, پرستار