محمد علی اکبری - دانشجوی دکتری موسسه بین المللی مطالعات اسلامی
مرتضی واعظ جوادی - استادیار پژوهشگاه علوم وحیانی معارج.

پژوهش حاضر، پاسخی است به این پرسش که آیا دو مفهوم «دین» و «دینی» تفاوت دارند؟ ازآنجاکه روشن شدن نظریه علم دینی آیت الله جوادی آملی منوط به داشتن تصویری درست از مفاهیم پایه است و توجه نداشتن به این مفاهیم، سبب طرح بعضی از اشکالات شده است، سعی نویسنده تبیین برخی مفاهیم پایه در دیدگاه صاحب کتاب منزلت عقل در هندسه معرفت دینی است. هدف دیگر، پاسخ به نقدها در سایه آن مبانی است.    نویسنده با مراجعه به کتاب‎ ها و مقالات ایشان، با شیوه‎ ای تحلیلی- استدلالی، بیان تازه ای از نظریه علم دینی حضرت استاد عرضه کرده است. باتوجه به تفاوت «دین» و «دینی»، به اشکالات پاسخ می دهیم و مفهوم «علم دینی» را از نگاه صاحب نظریه روشن‎ تر می‎ کنیم.    مهم‎ ترین نتایج عبارت اند از ۱) حقیقت دین، معرفتی است از سنخ علم حضوری که پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله) و معصومین (علیهم السلام) به آن دسترسی دارند؛ ۲) معرفت دینی، مجموعه‎ ای از دانش‎ هاست که غیرمعصومین ازراه علم‎ حصولی به دست می‎ آورند؛ ۳) معرفت دینی منحصر به فهم «نقل» نیست و معرفت‎ های «عقلی»، حتی عقل تجربی، با تکیه بر جهان بینی الهی، معرفتی «دینی» است؛ ۴) علم دینی، یعنی کشف «قول» یا «فعل» خداوند که به واسطه عقل یا نقل یا هردوست.

مفهوم دین, مفهوم دینی, علم دینی, آیت الله جوادی آملی, عقل و نقل