نفیسه دورودیان - دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمد ابراهیم مداحی - نویسنده مسئول: استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
جواد خلعتبری - دانشیار گروه روانشناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران

هدف این پژوهش  مقایسه اثر بخشی درمان شناختی رفتاری و درمان پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجانی و خودکارامدی زنان مبتلا به اضطراب اجتماعی شهر تهران بود. این پژوهش از نوع آزمایشی و طرح پیش آزمون پس آزمون با دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل همراه  با پیگیری ۳ ماهه بود. جامعه آماری حدود  ۱۰۰۰ زن ۳۵ ۲۵ ساله دارای اضطراب اجتماعی است که در سال ۹۶ ۱۳۹۵ به خانه­های سلامت شهر تهران مراجعه کرده بودند. از طریق نمونه گیری خوشه ای و با توجه به نمره برش پرسشنامه ­ها، ملاکهای ورود و خروج و مصاحبه ساختاریافته به­منظور تشخیص قطعی اضطراب اجتماعی، تعداد ۴۵ زن انتخاب و به­ طور تصادفی در سه گروه (درمان شناختی رفتاری، درمان پذیرش و تعهد و کنترل) جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش عبارت است از مصاحبه ساختار یافته، سیاهه اضطراب اجتماعی کانور (۲۰۰۰)، پرسشنامه تنظیم هیجانی (۲۰۰۱) و پرسشنامه خودکارامدی شرر (۱۹۸۲). هر یک از گروه ­های آزمایش دوازده جلسه تحت درمان شناختی رفتاری و درمان پذیرش و تعهد قرار گرفتند. داده­ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد هر دو درمان در بهبود تنظیم هیجانی و خودکارامدی موثر بوده است (p<۰/۰۱)؛ ولی درمان پذیرش و تعهد در مقایسه با درمان شناختی رفتاری در افزایش تنظیم هیجانی و خودکارامدی در پس آزمون و پیگیری برتری داشته است (p<۰/۰۱)؛  بنابراین درمان پذیرش و تعهد در بهبود مشکلات روانشناختی زنان و هم­چنین ارتقای سلامت روان آنان کمک بسزایی کرده است.

درمان شناختی رفتاری, درمان پذیرش و تعهد, تنظیم هیجانی, خودکارامدی, اضطراب اجتماعی, زنان