صادق آئینه وند - تربیت مدرس، گروه تاریخ
وحید باصری

مفاخره یا فخرفروشی، بخشی جدایی­ناپذیر از زندگی اعراب پیش از اسلام را تشکیل می­داد. افتخار به حسب و نسب درکنار تعصبات قبیله­ای، پایه و اساس نظام حاکم بر اندیشه اعراب جاهلی بود۰ این فخرفروشی­ها به شکل­های گوناگونی انجام می­گرفت و برخی از آن­ها تبعاتی در پی داشت که تا سال­ها ادامه می­یافت. منافره یکی از شیوه­های مهم مفاخره با شرایط خاص خودش است. وجود چنین سنتی در حال و هوای جامعه پیش از اسلام شگفت­انگیز نیست. آنچه اهمیت دارد، سربرآوردن دوباره و تداوم آن در دوران اسلامی و در پوششی جدید بود که آشکارکننده واقعیت­های بسیاری از تاثیر برخی سنت­های جامعه جاهلی بر رفتار برخی مسلمانان نخستین است. هاشمیان، یکی از مشهورترین خاندان­های قریش، در متن منافره­های پیش و پس از اسلام واقع بودند، و به دلیل نقش ویژه­ای که این خاندان در حوادث و وقایع داشتند، بررسی و تبیین سنت منافره، بدون در نظر گرفتن آنان، امکان پذیر نیست. دستاورد این پژوهش، ضمن شناخت سنت منافره، نشان می­دهد که چگونه این سنت با مولفه­های جامعه پیش از اسلام، توانست با بهره­گیری از اختلاف­های مسلمانان دوباره سربرآورد و با تغییر شکل، اما با حفظ محتوا، به راه خود ادامه دهد و حتی جریان ساز شود.  

Monafara, Boasting, Jahilyya (Ignorance-Based Pre-Islamic Arab Culture), Hashimids, Islamic Era, منافره, مفاخره, جاهلیت, هاشمیان, دوران اسلامی