پشمینه محمد نژاد - Range Management, University of Kurdistan
پرویز کرمی - Range Management, University of Kurdistan
حامد جنیدی جعفری - Range Management, University of Kurdistan

تغییر کاربری اراضی مرتعی یکی از مهم ترین تهدیدات اکوسیستم های مرتعی است که این تخریب و تغییر می تواند اجزای اکوسیستم ها را تحت تاثیر قرار دهد. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر تغییر کاربری و مقایسه ترکیب و تنوع گیاهی در مراتع و دیمزارهای رها شده سه منطقه کیلک، صلوات آباد و سراب قامیش، در شهرستان سنندج بود. بدین منظور در هر کاربری ۳ ترانسکت به طول ۱۰۰ متر بصورت تصادفی در منطقه مستقر و بر روی هر ترانسکت ۱۰ پلات یک متر مربعی با فاصله ۱۰ متر انتخاب شد، که در مجموع تعداد ۱۸۰ پلات برداشت گردید. در هر پلات درصد پوشش مربوط به هر گونه اندازه گیری و ثبت شد. با استفاده از نرم ­افزارPAST شاخص های مربوط به غنا، تنوع و یکنواختی محاسبه گردید. به منظور مقایسه آماری هر یک از پارامترها از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون دانکن در نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد که از مجموع ۱۱۶ گونه شناسایی شده، تعداد ۶۱ گونه در دو کاربری مشترک بودند و ۳۷ گونه فقط در اراضی مرتعی و ۱۸ گونه فقط در اراضی تبدیل شده یافت شدند. گونه های خوش خوراک و چندساله Festuca ovina و Stachys inflata شاخص اراضی مرتعی، و گونه های یکساله و مهاجم Heteranthelium piliferum و Taeniatherum crinitum شاخص دیمزارهای رها شده بودند. نتایج نشان داد که بین شاخص های غنا و تنوع در دو کاربری اختلاف معنی دار وجود داشت اما در شاخص یکنواختی این اختلاف معنی دار نبود. بطور کلی نتایج نشان داد که تغییر کاربری مراتع به اراضی کشاورزی باعث کاهش غنا و تنوع گونه ای در این اراضی شده است و فعالیت های کشاورزی بر روی اکوسیستم های مرتعی می تواند تغییر در ترکیب گونه ای، هجوم گراس های یکساله و کاهش گیاهان با ارزش مرتعی و علوفه ای را در پی داشته باشد.

Degraded rangelands, Land use change, Species diversity, Vegetation composition, Sanandaj city, ترکیب گیاهی, تغییر کاربری اراضی, تنوع گونه ای, شهرستان سنندج, مراتع تخریب شده