کمال کوهی - دانشیار جامعه شناسی، موسسه تحقیقات اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

پوشش اسلامی و رعایت حجاب ازسوی زنان و مردان در جامعه، یکی از اصول اساسی و بنیادی دین مبین اسلام تلقی می شود؛ چون پوشش به عنوان ابزار موثری در برقراری ارتباطات اجتماعی افراد بوده و در شکل گیری هویت آنان تاثیرگذار است. تنوع و تناسب لباس که نشان دهنده هویت افراد است، امکان دارد در طول زمان همراه با تحولات اقتصادی، جمعیتی و دیگر تغییرات اجتماعی دگرگون شود. در همین راستا، هدف اصلی مقاله تعیین میزان پای بندی به پوشش و حجاب هنجاری در بین دختران و زنان ۱۵ تا ۴۵ ساله و تبیین تاثیر عواملی مانند هویت ملی، دین داری، قانون گرایی، سن و تحصیلات بر آن است. تحقیق به روش پیمایشی، با تعداد نمونه ۵۴۲ نفر انجام شده است. روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای توام با تصادفی ساده بوده و به وسیله پرسش نامه اطلاعات لازم از دختران و زنان ۱۵تا ۴۵ ساله شهر تبریز گردآوری شده است.یافته ها نشان می دهد که میانگین میزان پای بندی به پوشش و حجاب هنجاری در میان دختران و زنان شهر تبریز، ۲/۶۶ درصد برآورد شده است. این میزان بالاتر از متوسط درصدی طیف یعنی ۵۰ بوده است. نتایج به دست آمده از تحلیل همبستگی نشان داد که هویت ملی، دین داری، سن و تحصیلات، به جز متغیر قانون گرایی با میزان پای بندی به پوشش و حجاب هنجاری همبستگی معنی داری دارند. در مجموع این متغیرها در مدل معادلات ساختاری برازش شده (Lisrel) ۲۰ درصد از تغییرات متغیر وابسته یعنی میزان پای بندی به پوشش و حجاب هنجاری را مورد تبیین قرار می دهند. مدل نهایی تولیدشده در نرم افزار لیزرل نشانگر این است که متغیرهای دین داری، هویت ملی، تحصیلات و سن ازجمله عوامل موثر بر میزان پای بندی به پوشش و حجاب هنجاری دختران و زنان تلقی می شود.

زنان, حجاب, پوشش هنجاری, هویت ملی, دین داری, قانون گرایی