اکبر ملک احمدی - Dept of Psychology, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd, Iran
مهدی روزبهانی - Dept of Psychology, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd, Iran
حمیدرضا حکمت - Dept of Psychology, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd, Iran
مسعود صادقی - Dept of Psychology, Lorestan University, Khorramabad, Iran

مقدمه: خطای ادراک بینایی (VPE)، به ویژه در اندازه گیری کمیت های فیزیکی، مهم ترین جنبه خطای ادراک است که تاثیر مهمی بر ابعاد زندگی بشر دارد. هدف پژوهش حاضر طراحی، ساخت و هنجاریابی آزمون سنجش خطای ادراک بینایی (VPEMT) بر مبنای دامنه های توزیع آن در جامعه ایرانی، به منظور مقایسه افراد و گروه های مختلف از نظر قرار گرفتن نمره و میانگین های آنان در این دامنه است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی-پیمایشی است که ابتدا تعدادی کارت با تصویر دو پاره خط نامساوی -به جز یک مورد به عنوان معیار- به شکل (T) طراحی و روی افرادی آزمایش شد. درنهایت، VPEMT شامل ۱۴ کارت «(Ta, Tb, …Tn) با اختلاف نیم سانتی متر در خط عمود» و یک پرسش با سه گزینه پاسخ تهیه و به صورت مقدماتی روی ۹۰ نفر از هر دو جنس (۶۵-۱۶ سال) اجرا گردید و نتیجه آن مبنای انجام پژوهش قرار گرفت. جامعه آماری شامل افراد بین ۱۵-۴۵      سال (با میانگین ۲۶ سال) است که ۹ ماه ساکن شهر ایلام بودند. درنهایت، تعداد نمونه ها برابر ۹۰۰ نفر به مقدار مساوی از هر دو جنس تعیین گردید. این تعداد به صورت تصادفی بلوکی-خوشه ای انتخاب و با VPEMT سنجیده شدند. یافته های پژوهش: روایی و پایایی VPEMT از طریق دونیمه کردن، درون و بین آزمونگران و تکرار به ترتیب ۰.۹۲ تا ۰.۹۸=r و ۰.۹۷=r برآورد گردید. VPE توزیعی تقریبا نرمال با مشخصات میانگین ۹۷/۷، میانه ۸، نمای ۹، پراکندگی ۹، دامنه بین ۱۲-۳ و برش تشخیصی (Td/۱۰) در سطح ۸۰ درصد و کمترین و بیشترین مقدار خطای ۶-۵/۱ سانتی متر در هر ۱۲ سانتی متر داشت. برآورد خطای معیار، فواصل اطمینان میانگین جامعه از میانگین گروه در سطح ۰۵/۰ را بین ۱±۴۰ میلی متر (۳۹>µ>۴۱) نشان داد. بحث و نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که VPEMT در نشان دادن مقدار خطای ادراک بینایی، در جمعیت ۴۵-۱۵ سال، بر مبنای دو ملاک میانگین و واقعیت، روایی و پایایی بسیار بالایی دارد و از قابلیت استفاده تشخیصی-گزینشی در گروه های مختلف در این دامنه سنی و تحقیقاتی برخوردار است؛ همچنین پتانسیل ارتقا به دستگاه الکترونیکی یا نرم افزاری دقیق و خودکار به این منظور را دارد، به نحوی که آزمودنی با فشردن کلید مدنظر، مقدار خطای ادراک خویش را دریافت کند.

Criterion, Perception, Visual perception, Visual perception error and test (VPEMT), ادراک, ادراکی بینایی, خطای ادراک بینایی, آزمون خطای ادراک بینایی(وپیمت), معیار