عباس پسندیده - دانشیار دانشگاه قرآن و حدیث

مفهوم‎شناسی موضوعات اخلاقی از مهم ترین مراحل دین‎پژوهی متن‎محور است. هدف این پژوهش، بررسی روش مفهوم‎شناسی موضوعات اخلاقی و تطبیق آن بر موضوع حیا است. یافته‎های پژوهش آن است که مراحل مفهوم‎شناسی عبارت است از: ۱. واژه‎پژوهی به معنی جمع آوری، بررسی و تحلیل دیدگاه لغت‎شناسان و متخصصان؛ ۲. مفهوم‎پژوهی دینی به معنی بررسی متون دینی و استخراج ویژگی‎های موثر در تعریف؛ ۳. استخراج تعریف به معنی مشخص کردن مولفه‎های اساسی تعریف و مناسبات آن ها؛ ۴. تحلیل و تبیین تعریف با بررسی ابعاد موضوع‎شناختی، هستی‎شناختی و انسان‎شناختی. براین اساس، حیا ترکیبی است از حرمت تمدیدشده، نظارت ادراک شده و خودمهارگری. نتیجه اینکه ۱ مفهوم‎شناسی به لغت‎شناسی منحصر نمی‎شود و ۲ حرکت روشمند در مفهوم‎شناسی موضوعات دینی، نیازمند ترویج روش و آموزش آن به پژوهشگران و دانش‎پژوهان حوزه دین است.

اخلاق, روش‎شناسی, مفهوم‎شناسی, دین‎پژوهی, حیاشناسی