آیداسادات سجادی - کارشناس ارشد، مدیریت صنعتی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
سعیده کتابی - دانشیار، گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
آرزو عتیقه چیان - استادیار، گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

هدف: نظام سلامت یکی از بزرگ‎ترین صنعت­ها به‎شمار می‎رود و برای حل مشکلات آن، به تلفیقی از دانش و مهارت های مدیریتی و بالینی نیاز است. در این پژوهش، مسئله برنامه­ریزی استراتژیک و تخصیص ظرفیت اتاق­های عمل با در نظر گرفتن استراتژی برنامه­ریزی و زمان‎بندی بلوکی مطالعه شده است و یک مدل تلفیقی برای تعیین آمیخته بهینه جراحی ها و تخصیص ظرفیت به سرویس های جراحی به‎صورت برنامه­ریزی آرمانی تصادفی برای مقابله با عدم قطعیت در تقاضای هر عمل ارائه شده است. هدف مدل حداقل کردن انحراف‎های نامطلوب شامل تقاضای برآورده نشده، اضافه­کاری سرویس­ها و بیکاری اتاق های عمل تخصیص یافته، است. روش: به‎دلیل NP-hard بودن مسئله، دستیابی به جواب دقیق با بزرگ شدن ابعاد آن به‎صورت نمایی مشکل است. برای این منظور، الگوریتم فراابتکاری شبیه­سازی تبرید پیشنهاد شده است. نتایج مدل ریاضی به‎کمک نرم‎افزار GAMS با حل­کننده COINBONMIN و روش شبیه‎سازی تبرید توسط نرم­افزار متلب R۲۰۱۷a  با یکدیگر مقایسه شده است. یافته‎ها: مثال­های ارائه شده، از اطلاعات بخش اتاق عمل بیمارستانی در کانادا با ۹ سرویس جراحی، ۱۱۰ عمل جراحی، ۱۶ اتاق عمل و ۲۲۰ تخت بستری استخراج شده است. برای کاهش تعداد متغیرهای تصمیم و قابل حل بودن مدل ریاضی، برای هر مثال، سرویس‎ها و جراحی‎های اندک با اتاق‎های عمل محدودی انتخاب شد. مجموع بیکاری اتاق های عمل تخصیص‎یافته در همه مثال­ها و در هر دو روش برابر با مقدار ایده­آل صفر بوده است. اختلاف میان مقادیر تابع بهینه هدف به‎دست آمده از مدل برنامه­ریزی آرمانی تصادفی و الگوریتم شبیه­سازی تبرید در مثال­های ارائه شده در بازه ]۶/۰,۰۵/۰[ قرار دارد. نتیجه‎گیری: در این پژوهش مدل برنامه­ریزی آرمانی تصادفی برای برنامه­ریزی و تعیین تعداد و ترکیب بهینه جراحی‎ها و تخصیص ظرفیت به سرویس های جراحی با در نظر گرفتن تقاضای غیرقطعی ارائه شده است. ایده مدل پیشنهاد شده آن است که با تغییر تعداد و ترکیب موارد جراحی، می توان انحراف‎های نامطلوب را کاهش داد.

مسئله تخصیص ظرفیت, مسئله تعیین آمیخته بیماران, برنامه‎ریزی استراتژیک اتاق عمل, الگوریتم شبیه‎سازی تبرید, برنامه‎ریزی آرمانی تصادفی