تحلیل سینوپتیکی وقایع گردوغبار و ارتباط آن با خشکسالی در استان های قزوین و البرز

 طوفان گردوغبار پدیده­ای است که عمدتا در مناطق خشک و نیمه­خشک در نتیجه سرعت زیاد باد و تلاطم آن بر روی سطح خاک بدون پوشش و مستعد فرسایش به­وجود می­آید و باعث کاهش میزان دید به کمتر از یک کیلومتر می­شود. در این تحقیق از داده­های گردوغبار و بارندگی ایستگاه­های منتخب استان­های البرز و قزوین در طی سال­های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ استفاده شد. پس از استخراج کدهای گردوغبار از داده­های هواشناسی، روزهای همراه با گردوغبار تعیین و فراوانی ماهانه و سالانه، به روش آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بررسی تاثیر خشکسالی بر وقوع پدیده گردوغبار با استفاده از روش SPI برای مقیاس­های سالانه و ماهانه در بازه های زمانی ۳، ۹ و ۱۸ ماهه صورت گرفت. نتایج خشکسالی نشان داد در ایستگاه کرج سال ۲۰۱۳ خشکسالی شدید و در ایستگاه قزوین سال ۲۰۰۸ خشکسالی بسیار شدید رخ داده است. نتایج بررسی سالانه گردوغبار نشان داد که با توجه به کد پدیده ۰۶ و ۰۷ دو ایستگاه کرج و قزوین بیشترین پدیده گردوغبار رخ داشته­اند. بررسی­های ماهانه نیز نشان داد ماه­های می و ژوئن بیشترین فراوانی رخداد را داشتند که در ایستگاه­های کرج و قزوین رخ داد. با بررسی ارتباط میان خشکسالی و فراوانی روزهای همراه با گردوغبار نیز مشخص شد در ایستگاه کرج همبستگی معناداری میان این دو پدیده در مقیاس سالانه و ماهانه وجود ندارد اما در ایستگاه قزوین میان روزهای همراه با گردوغبار و مقادیر SPI در بازه ۱۸ ماهه، همبستگی ضعیفی در سطح ۱۰% وجود دارد ولی سایر مقیاس­های زمانی هیچ ارتباطی معناداری نشان نداشتند.  

Keywords:

سینوپتیک , گردوغبار , خشکسالی , همبستگی