مریم نعمتی - University of Tabriz, Tabriz,Iran
یحیی صالحی لیسار - University of Tabriz, Tabriz,Iran
علی موافقی - University of Tabriz, Tabriz,Iran
روح الله متفکرآزاد - University of Tabriz, Tabriz,Iran

روند صنعتی شدن و افزایش جمعیت از دلایل عمده افزایش آلودگی­­ محیط­زیست با هیدروکربن­ها­ی ­آروماتیک­ چند­حلقه­­ای می باشد. حضور این ترکیبات در محیط رشد گیاهان، سبب بروز انواع تنش­ها و تحت تاثیر قرار گرفتن رشد آنها می­شود. گیاهان می­توانند این ترکیبات را از آب و خاک جذب کنند، بنابراین این مواد می توانند اثرات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی مختلف بر گیاهان داشته باشند. از سوی دیگر، گیاهان اولین حلقه از زنجیره­های غذائی میباشند و هر گونه تاثیر زیانبار بر آنها، حیات و سلامت سایر موجودات زنده را به خطر می اندازد. از این رو در این تحقیق اثر غلظت­های ۵۰ و ۱۰۰ میلی­گرم بر لیتر از پیرن بر غلظت رنگیزه­های فتوسنتزی، فعالیت برخی آنزیم­های پاداکساینده، محتوای مالون­دی­آلدئید(MDA) و پراکسید­هیدروژن (H۲O۲) گیاه آفتابگردان مورد بررسی قرار گرفت. برای این هدف گیاهچه­های ۵۰ روزه تحت تیمارهای مختلف پیرن قرار گرفتند و شاخص­های مورد نظر اندازه­گیری شدند. پیرن سبب کاهش معنی­دار در غلظت کلروفیل­ها، فعالیت آنزیم کاتالاز (CAT)، غلظت پراکسید­هیدروژن و آنتوسیانین­ها در مقایسه با شاهد گردید. از طرف دیگر، پس از تیمار پیرن غلظت کاروتنوئیدهای گیاه، فعالیت آنزیم­های سوپراکسید­دیسموتاز (SOD) و پراکسیداز (POD) و همچنین شاخص مالون­دی­آلدهید در ریشه و اندام هوایی گیاه آفتابگردان افزایش یافت. طبق نتایج این تحقیق، پیرن احتمالا با افزایش پراکسیداسیون لیپیدها، عامل تنش اکسیداتیو و در نتیجه کاهش مقدار رنگیزه­های فتوسنتزی و در نهایت بیومس و رشد گیاه می­باشد.

Keywords: Sunflower, Antioxidant enzymes, Pyrene, Photosynthetic pigments, واژگان کلیدی: آفتابگردان, آنزیم های پاداکساینده, پیرن, رنگیزه های فتوسنتزی