سجاد باقری - Department of Horticulture, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
محمدرضا حسندخت - Department of Horticultural Sciences, Faculty of Agriculture, University of Tehran, Karaj, Iran
عباس میرسلیمانی - Department of Plant Production, Faculty of Agriculture and Natural Resources of Darab,Shiraz University, Shiraz, Iran
امیر موسوی - National Institute of Genetic Engineering and Biotechnology, Tehran, Iran

طالبی توده سمسوری بومی ایران بوده و به دلیل دارا بودن ویژگی های مطلوب در سطح وسیعی در ایران کشت می گردد. گزارش شده که بیوچار(زغال تهیه شده از مواد آلی) می تواند موجب افزایش عملکرد و کاهش میزان آب مصرفی گیاه شوند. به منظور بررسی تاثیر بیوچار برگ خرما بر برخی صفات طالبی (Cucumis melo L.) تحت تنش کم آبی آزمایشی در مزرعه به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کرت اصلی شامل تنش کم آبی در سه سطح (۶۰، ۸۵ و ۱۰۰ درصد نیاز آبی) و کرت فرعی شامل بیوچار در چهار سطح ( ۰، ۱۹/۰، ۲۴/۰ و ۳۶/۰ کیلوگرم بیوچار در مترمربع) بود. تیمار ۲۴/۰ کیلوگرم بیوچار در مترمربع و ۱۰۰ درصد نیاز آبی صفات وزن تر و خشک شاخساره، وزن تر و خشک ریشه، طول ریشه، وزن متوسط میوه و کارایی مصرف آب را به ترتیب به میزان ۷۷، ۳۲، ۱۰۰، ۸۴، ۵۷، ۸۴ و ۸۸ درصد نسبت به تیمار بدون بیوچار و ۶۰ درصد نیاز آبی افزایش داد. تنش خشکی باعث افزایش میزان پرولین گیاه گردید، ولی با کاربرد بیوچار، اثر تنش کم آبی کمتر شد و میزان پرولین برگ کاهش یافت و بیشترین میزان پرولین نیز مربوط به تیمار بدون بیوچار و ۶۰ درصد نیاز آبی بود. بیشترین میزان نیتروژن برگ، پتاسیم برگ، منگنز برگ، طول شاخساره، سطح برگ و تعداد برگ در بوته، قطر میوه و قطر گوشت میوه مربوط به تیمار ۳۶/۰ کیلوگرم بیوچار در مترمربع و۱۰۰ درصد نیاز آبی به ترتیب ۵۸، ۴۸، ۶۵، ۱۸، ۵۰، ۹۵، ۴۳ و ۵۵ درصد بود و تفاوت معنی داری با تیمار ۲۴/۰ کیلوگرم بیوچار در مترمربع ۸۵ درصد نیاز آبی نداشت. اثر متقابل تنش کم آبی و بیوچار نشان داد تیمار ۳۶/۰ کیلوگرم بیوچار در مترمربع و ۶۰ درصد نیاز آبی موجب افزایش آهن، روی و مس به میزان ۶۰، ۴۴ و ۶۶ درصد نسبت به تیمار بدون بیوچار با آبیاری کامل (۱۰۰ درصد) شد. به طورکلی تیمارهای ۲۴/۰ و ۳۶/۰ کیلوگرم بیوچار در مترمربع موجب افزایش اکثر صفات شدند، هرچند بین این تیمارها نیز تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. همچنین تیمار ۸۵ درصد نیاز آبی نیز توانست با کاربرد بیوچار، تنش کم آبی را جبران کند. بنابراین با کاربرد ۲۴/۰ کیلوگرم بیوچار در مترمربع و ۸۵ درصد نیاز آبی می توان با کاهش آب مصرفی در وقت و هزینه صرفه جویی کرد.

biochar, drought stress, macronutrient, micronutrient., بیوچار, تنش کم آبی, عناصر پرمصرف, عناصر کم مصرف.