خسرو ارشادی منش - دانشجوی دکتری رشته فیزیولوژی ، گروه زراعت ، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه کردستان/ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه
عادل سی و سه مرده - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان، (نگارنده مسئول)
فرزاد حسین پناهی - استادیارگروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان

به منظور مطالعه روابط شاخص های رشد لاین های امیدبخش گندم نان با عملکرد آنها دو آزمایش جداگانه در شرایط فاریاب و دیم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد غرب در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ اجرا شد. در هر آزمایش تعداد ۹ لاین انتخابی به همراه ۲ رقم به عنوان شاهد ارزیابی شدند. شرایط دیم در مقایسه با شرایط فاریاب باعث کاهش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه، شاخص برداشت و وزن هزاردانه به ترتیب به میزان ۵/۲۴، ۲/۲۱، ۹/۱۸، ۲/۴ و ۴/۱۳ درصد در میانگین لاین ها شد. تنش خشکی سبب کاهش مقدار شاخص های RGR، NAR،LAR، LWR و SLA به ترتیب به میزان ۲۹، ۱۷، ۶، ۳ و ۶ درصد در مرحله گلدهی گردید. همچنین رابطه مثبت و معنی داری بین RGR با NAR در تمام مراحل هر دو آزمایش و با عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه و وزن هزار دانه در برخی مراحل مشاهده شد. در آزمایش فاریاب RGR در مرحله گلدهی همبستگی مثبت و معنی داری (*۶۴۰/۰r= +) با LWR داشت. از بین اجزا RGR، مولفه NAR دارای همبستگی منفی و معنی داری (*۷۰۰/۰-r= ) در مرحله اول آزمایش فاریاب با LAR داشت. بین اجزاء LAR (یعنی LWR و SLA) با LAR در تمامی مراحل رابطه مثبت و معنی دار مشاهده شد و در مراحل اول و سوم نیز، همبستگی شاخص های SLA(*۶۰۸/۰r= + و *۶۷۳/۰r= +) و LAR (*۶۶۳/۰r= + و *۷۰۴/۰r= +) با عملکرد دانه در شرایط فاریاب مثبت و معنی داربود که در نهایت این دو پارامتر به عنوان شاخص-های مهم رشد و مرتبط با عملکرد دانه شناسایی شدند.

تنش خشکی, شاخص های رشد, گندم, مرحله رشد