خسرو رشید - دانشیار گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه مازندران
فضل الله حسنوند - دانشجوی دوره دکتری روان شناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی تهران

پژوهش حاضر با هدف پیش­بینی سرزندگی تحصیلی، بازیگوشی روان‎شناختی و جهت‎گیری زندگی دانش­آموزان نوجوان بر اساس خودناتوان­سازی با میانجی­گری هوش زیباشناسی انجام شد. جامعه آماری شامل دانش‎آموزان دوره متوسطه شهرستان پلدختر در سال تحصیلی ۹۶-۱۳۹۷ به تعداد ۳۹۹۰ نفر بود. بر اساس جدول کرجسی و مورگان، ۳۵۰ نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. افراد نمونه بر اساس روش نمونه­گیری تصادفی مرحله­ای انتخاب گردید. پرسشنامه خودناتوان­سازی جونز و رودولف، رزندگی تحصیلی دهقانی‎زاده و همکاران، هوش زیباشناسی رشید و مهدوی، جهت‎گیری زندگی شییر و کارور و بازیگوشی روان شناختی شن و همکاران مورد استفاده قرار گرفت. داده­ها با استفاده از نرم‎افزار SPSS۲۱ و AMOS۲۲ تحلیل شد. یافته­های پژوهش نشان داد که تاثیر خودناتوان‎سازی بر هوش زیباشناسی، سرزندگی تحصیلی، بازیگوشی روان شناختی و جهت­گیری زندگی منفی و معنادار بود و تاثیر میانجی­گرانه هوش زیباشناسی بر سرزندگی تحصیلی و بازیگوشی روان شناختی مثبت و معنادار، ولی بر جهت‎گیری زندگی معنادار نبود. در نتیجه، در فضای مدرسه، تکیه بر هوش زیباشناسی و بهره­گیری از درک زیبایی­های جهان پیرامون در نوجوانان می‎تواند زمینه کاهش اثرات زیان­بار خودناتوان­سازی و پدیدایی پیامدهای مثبت تحصیلی را فراهم سازد.

بازیگوشی روان‎شناختی, جهت گیری زندگی, خودناتوان سازی, سرزندگی‎تحصیلی, هوش زیباشناسی