محمد جلیلیان - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه مازندران

اقاله در لغت به معنای مسامحه و نادیده انگاشتن امری می باشد و در اصطلاح فسخ عقد از طرف معامله کنندگان بعد از پشیمانی یکی از دو طرف معامله و درخواست فسخ از جانب او و قبول این درخواست از طرف دیگر میباشد. بنابراین اگر یکی از طر فین معامله - مثل مشتری - از معامله ای که کرده پشیمان شود و هیچ راهی برای فسخ عقد نداشته باشد از بائع درخواست می کند که معامله فسخ شود و او نیز قبول کند و بیع را فسخ کند معامله فسخ می شود که به این کار اقاله می گویند و به درخواست مشتری استقاله گفته می شود. با توجه به آن چه مطرح شد، سوال اساسی این است که تفاوت اقاله از منظر فقهی و حقوق چیست ؟ این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به دنبال این است که نظریه ی قیمت زمان اقاله را صائب دانسته چون با منطق حقوقی انطباق بیشتری دارد. چنانچه یکی ازمتعاملین در عوض مربوط به خود تصرفی کردهکه سبب کاهش قیمت آن باشد، در زمان اقاله وی موظف است عین مال را به مالک پیش ازعقد، مسترد و تفاوت قیمت آن را که در زمان اقاله ، از تفاضل قیمت مورد معامله در دو حالت قبل از تصرف بعد از آن حاصل می شود به عنوان مابه التفاوت به او پرداخت کند.

اقاله، عقود معین، عقود نامعین، مالکیت فی الذمه، تعهد، فسخ، مسئولیت.