مصطفی فضائلی - دانشیار گروه حقوق بین الملل، دانشکده حقوق، دانشگاه قم.

از نگاه حقوق بین الملل بشردوستانه، هدف هر یک از طرفین مخاصمه مسلحانه تنها باید تضعیف نیروهای دشمن و خارج کردن آن­ها از صحنه مبارزه باشد. برا ین اساس، اصولی چند به منظور هدایت و کنترل اقدامات نظامی، شیوه ها و رفتارهای جنگی طرف های مخاصمه و چگونگی رفتار با افراد و گروه های گرفتار در دست دشمن، شکل گرفته است. آنچه در جامعه بین المللی، پس از گذشت قرن ها پذیرفته شده و حقوق جنگ را به حقوق بشردوستانه متحول ساخته، در اسلام از ابتدا مورد تاکید بوده و به رغم برخی ادعا ها و رفتارهای انحرافی و افراطی، در منابع، سیره و آموزه های متعالی اسلام اصولی قابل استنباط است که پای بندی به آن­ها می تواند در بهبود وضعیت قربانیان جنگ و پاسداشت کرامت و ارزش انسانی آنان نقشی تحول آفرین داشته باشد. بازخوانی این اصول به­ویژه در شرایط ظهور برخی گروه های افراطی و رفتارهای خشونت آمیز  برخی جنگجویانی که خود را منتسب به اسلام معرفی می کنند، ضرورتی تازه یافته است. این اصول شامل اصول مشترک با حقوق بین الملل بشردوستانه و اصول خاص نظام حقوقی و اخلاقی اسلام است. پژوهش حاضر تحلیل و بررسی اصول مشترک در اسلام و حقوق بین الملل بشردوستانه را عهده دار شده که خود نشان از نقش تعالیم اسلام در پیدایش و تحول اصول یادشده دارد؛ اما تبیین اصول رفتاری خاص اسلام در حمایت از قربانیان مخاصمات مسلحانه، پژوهشی دیگر را می طلبد.

اصول کلی رفتاری, قربانیان جنگ, مخاصمات مسلحانه, اسلام, حقوق بین الملل بشردوستانه