علی رضا سبزواری - مدرس مجتمع آموزش علمی کاربردی جهاد کشاورزی لرستان
محمد هاشم رحمتی - استادیار دانشگاه منابع طبیعی گرگان، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی
محمد جعفری - مدرس مجتمع آموزش علمی کاربردی جهاد کشاورزی لرستان

کاهش عملیات خاکورزی میتواند سبب صرفه جویی در زمان و طول دوره کاشت شود. لذا با توجه به رویکرد نوین در مدیریت تولید مزارع کشاورزی و ضرورتهای جایگزینی سیستمهای خاکورزی حفاظتی بجای روشهای مرسوم که می تواند با پوششی از بقایای گیاهی در سطح خاک مانع فرسایش، افزایش مواد آلی خاک و بهبود خصوصیات فیزیکی آن شود، در نتیجه کمک بیشتری به حفظ میکرو ارگانیسم های مفید موجود نماید و همچنین از هدر رفت رطوبت خاک جلوگیری کرده در نهایت تأثیر مثبت در افزایش عملکرد محصول داشته باشد. در این تحقیق اثرات روشهای خاکورزی حفاظتی و مرسوم در خصوصیات فیزیکی خاک و عملکرد ذرت در بهار سال 1388 در جنوب شهر خرمآباد در مزرعه تحقیقاتی ویسیان مورد بررسی قرار گرفت که در آن از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار استفاده شد. تیمارهای خاکورزی عبارت بودند از الف: گاوآهن برگرداندار + دو بار دیسک با عمق 8 تا 10 سانتیمتر بعنوان تیمار مرسوم، ب: گاوآهن چیزل با تیغه های پنجه غازی + یک بار دیسک سبک با عمق 8 تا 10 سانتیمتر، ج: یک بار دیسک سبک با عمق 8 تا 10 سانتیمتر و د: دو بار دیسک سبک عمود بر هم با عمق 8 تا 10 سانتیمتر بعنوان کم خاکورزی در نظر گرفته شد. همچنین دو رقم هیبرید ذرت دیر رس SC704 و میان رس SC499 هم بعنوان ارقام ذرت انتخاب شد. نتایج نشان داد که روشهای مختلف خاکورزی تأثیر معنیدار بر، ظرفیت مزرعه ای، عملکرد بیولوژیک، وزن صد دانه و عملکرد دانه داشتند اما درصد جوانه زنی، و میزان خرد شدن کلوخه ها معن یدار نبود. اثر رقم بر وزن صد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه و اثرات متقابل رقم و خاکورزی بر عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه معنی دار شد. در نهایت تیمار کمخاکورزی دو بار دیسک سبک عمود بر هم با عملکرد 13 تن در هکتار و 92 درصد جوانه زنی و تیمار خاکورزی مرسوم با 12 تن در هکتار و 94 درصد جوانه زنی نسبت به سایر تیمارهای مورد بررسی توصیه می گردد.

خاکورزی حفاظتی، خصوصیات فیزیکی خاک، خاک دانه، عملکرد دانه، ذرت