بررسی شیوع مصرف سیگار و عوامل درونی و بیرونی مرتبط با آن در دانش آموزان دبیرستانی شهر بندرعباس

مقدمه: استعمال سیگار یکی از چالش های سلامت جهانی و یکی از عوامل خطر مرگ هم در کشورهای پیشرفته و هم در کشورهای در حال توسعه به شمار می رود. هدف از انجام این تحقیق، تعیین شیوع مصرف سیگار و عوامل تاثیرگذار بر نگرش و عملکرد دانش آموزان دبیرستانی شهر بندرعباس نسبت به سیگاری می باشد. روش کار: پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی بوده که بر روی جامعه دانش آموزان دبیرستانی شهر بندر عباس در سال تحصیلی ۱۳۸۸-۱۳۸۹انجام شده است. به کمک فرمول تعیین حجم نمونه کوکران حجم نمونه ۲۰۱۴ نفر تعیین گردید. نمونه های این تحقیق به روش تصادفی خوشه ای از میان دبیرستانهای شهر بندرعباس انتخاب گردیدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای بود که پس از بررسی روایی و پایایی آن در اختیار دانش آموزان قرار گرفت تا به روش خودایفایی تکمیل نمایند. داده های جمع آوری شده وارد نرم افزار SPSS ۱۶ شد و برای توصیف داده ها از آماره های توصیفی و برای تحلیل داده ها از آمار استنباطی مانند آزمون کای، t-test و نسبت شانس استفاده گردید. نتایج: در این مطالعه، ۲۰۲۹ نفر دانش آموزان دبیرستانی مورد بررسی قرار گرفت. از دیدگاه هر دو جنس، مهمترین عامل درونی گرایش به سیگار، داشتن دوستان بیشتر و جذابیت اعلام گردید. مهمترین عوامل بیرونی تاثیرگذار بر مصرف سیگار، دانش آموزان دختر و پسر عبارت بودند از: مصرف سیگار توسط مادر در پسرها (۳/۲۰OR=) و در دخترها (۸/۲۸OR=)، مصرف سیگار پدر در پسرها (۵۲/۲OR=) و در دخترها (۴۳/۲OR=)، وجود دوست صمیمی سیگاری در پسرها (۳/۴OR=) و در دخترها (۷OR=) و وجود فرد سیگاری در منزل در پسرها (۵/۳OR=) و در دخترها (۲/۲OR=). نتیجه گیری: با آنکه مصرف سیگار در دانش آموزان دبیرستانی شهر بندرعباس در مقایسه با سایر پژوهش های انجام گرفته در داخل و خارج از کشور از شیوع  نسبتا متوسطی برخوردار است. با این وجود، عوامل درونی مانند احساس جذابیت و داشتن دوست بیشتر و عوامل بیرونی مانند وجود مادر و پدر سیگاری، دوست صمیمی سیگاری و وجود فرد سیگاری در منزل از فاکتورهای تاثیرگذار در گرایش و عملکرد آنان به سیگار بوده است. لذا برنامه های موثر پیشگیری از مصرف دخانیات بایستی بر روی تقویت مهارت های زندگی و ایجاد انگیزه های مثبت درونی نوجوانان و تقویت عوامل بیرونی ارتباط و حمابت بیشتر اعضا خانواده و مربیان و شماوره مدارس با دانش آموزان باشد.

Keywords:

Prevalence of Smoking , Internal and External Factors , High School Students , مصرف سیگار , دانش آموزان , عوامل درونی و بیرونی